ضرب و جرح چیست و مجازات آن در قانون چگونه است؟

ضرب و جرح ، متاسفانه جزو جرایم بسیار شایع است و تعداد زیادی از پرونده‌های قضایی را به خود اختصاص داده‌ است. «ضرب و شتم» اصطلاح رایجی است که مردم برای این جرم استفاده می‌کنند، اما باید توجه داشت که «شتم» به معنی «دشنام دادن» است و ذیل جرایمی مثل توهین یا قذف قرار می‌گیرد. بنابراین، اصطلاح صحیح «ضرب و جرح» است، نه «ضرب و شتم». تفاوت ضرب با جرح در این می باشد که ضرب خونریزی و زخمی به دنبال ندارد. ولی جرح معمولا همراه با زخم و خونریزی است. جرم ضرب و جرح در زمره جنایات بر اعضا تلقی می شود.

در این مطلب سعی کرده ایم، جدای از پرداختن به خود جرم، به مسائل مهمی که پیرامون این موضوع وجود دارد هم بپردازیم، موضوعاتی از قبیل :عناصر تشکیل دهنده جرم ضرب و جرح ، مجازات ضرب و جرح ، اثبات ضرب و جرح و ….

اگر بعد از مطالعه این مطلب باز هم احساس کردید که به مشاوره حقوقی آنلاین، رایگان و یا تلفنی نیاز دارید، حتما با گروه وکلای وکیل پرس تماس حاصل نمایید.

ضرب و جرح عمدی و غیر عمدی و مجازات آن

ضرب و جرح به معنای آسیب وارد نمودن به دیگری است. ممکن است فردی بدون اینکه قصد آسیب رساندن به دیگری را داشته باشد سبب آسیب به دیگری گردد که در این مواقع جرح وارده عنوان عمدی به خود نمی گیرد.

در واقع مرز بین عمد و غیر عمد قصد و نیت مجرمانه ای است که ضارب ضرب و جرح عمدی دارد و زمانی عنوان عمدی می گیرد که با قصد و به منظور آسیب رساندن به دیگری رخ دهد.

ضرب و جرح غیر عمدی از آنجایی که قصد مجرمانه ای بر آن بار نمی شود مجازاتی نیز برای آن وجود نخواهد داشت اما از طرفی دیگر ضرب و جرح عمدی با توجه به قصد مجرمانه ضارب جرم و قانون گذار آن را در ماده 614 قانون مجازات اسلامی جرم انگاری نموده است و برای آن مجازات در نظر گرفته است.

اگر کسی اقدام به ضرب و جرح عمدی فردی کند که این امر منجر به ایجاد آسیب و شکستگی و یا نقص عضو فرد شود، مجازات آن قصاص است. در صورت اینکه شرایط قصاص متهم مهیا نباشد، متهم به ۲ تا ۵ سال حبس و یا پرداخت دیه به شاکی پرونده می شود. در رابطه با جنبه عمومی این جرم باید گفت بستگی به این امر دارد که این عمل به چه میزان در جامعه باعث ایجاد رعب و وحشت عمومی شود. مطابق با آن قاضی برای آن مجازات تعیین می کند

عناصر تشکیل دهنده جرم ضرب و جرح

همه جرایم کیفری جهت تشکیل نیازمند عناصر تشکیل دهنده آن جرم می باشند، جرم ضرب و جرح عمدی نیز از این قاعده مستثنی نیست و جهت مجازات مجرم لازم است که عناصر تشکیل دهنده این جرم در کنار یکدیگر جمع گردند.

عناصر تشکیل دهنده جرم ضرب و جرح عمدی عبارتند از:

• عنصر قانونی ضرب و جرح عمدی
• عنصر مادی ضرب و جرح عمدی
• عنصر معنوی ضرب و جرح عمدی

• عنصر قانونی ضرب و جرح عمدی

عنصر قانونی بدین معناست که قانون گذار در قانون جرم مورد نظر را پیشبینی نموده باشد و برای آن ضمانت اجرا در نظر گرفته باشد. قانون گذار در ماده 614 قانون مجازات اسلامی جرم ضرب و جرح را مورد جرم انگاری قرار داده است. و چنین مقرر داشته است که:

“هر کس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دایمی‌ یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی ‌علیه گردد در مواردی که قصاص امکان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم ‌و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب ‌به پرداخت دیه نیز محکوم می شود.

• عنصر مادی ضرب و جرح عمدی

عنصر مادی به مجموعه اعمالی گفته می شود که جهت ارتکاب جرم انجام می گیرد و به وسیله آن ها جرم واقع می گردد. در جرم ضرب و جرح صدماتی که افراد به دیگری وارد می نمایند و سبب خسارت و نقصانی در طرف مقابل می گردند عناصر مادی  این جرم را تشکیل می دهند.

• عنصر معنوی ضرب و جرح عمدی

عنصر معنوی به معنای قصد و نیت مجرمانه ای است که در ارتکاب عمل مجرمانه  وجود دارد و وصف عمدی را به عمل مجرمانه می دهد. در جرم ضرب و جرح عمدی نیز چنانچه ارتکاب ضرب و حرج  با  اراده و عمد همراه باشد جرم مزبور شکل می گیرد.

 عنصر روانی که در واقع همان  رکن روانی است و وجه تمایز جنایت عمدی از غیر عمدی است که تاثیر بسیار بر نتیجه دعوا و میزان محکومیت مرتکب دارد. عنصر معنوی یا قصد فعل مجرمانه همان سوء نیت است که به دو دسته عام و خاص تقسیم میشود و سوء نیت عام به معنی اینکه مرتکب عامد و قاصد در ارتکاب بوده و اراده او به انحام عمل تعلق میگیرد و سوء نیت خاص ، همان قصد بروز نتیجه و حصول نتیجه میباشد مانند اینکه شخصی با آجر به سر دیگری ضربه وارد میسازد و میخواهد سر او را بشکند و این نتیجه نیز به دست می آید.

در صورتی که هر سه عنصر قانونی و مادی و معنوی ضرب و جرح عمدی در کنار یکدیگر جمع باشند جرم مزبور شکل می گیرد و  فرد به مجازات محکوم می گردد.

مجازات ضرب و جرح

مجازات ضرب و جرح با توجه به اینکه چه آسیبی وارد شده است متفاوت است، گاهی ممکن است فردی که دیگری را مورد ضرب و جرح قرار داده است، عملی را انجام داده باشد که امکان قصاص وجود داشته باشد، در این صورت مجازات ابتدایی در نظر گرفته شده برای چنین فردی مجازات قصاص است.

اما گاهی ممکن است ضرب و جرح وارد شده به گونه ای نباشد که امکان قصاص و مقابله به مثل وجود داشته باشد که در این صورت قانون گذار مجازات دیه را برای چنین فردی در نظر گرفته است که این امر با توجه به درخواست مجنی علیه به وی تعلق می گیرد اما قانون گذار برای پیشگیری از تجری چنین افرادی مجازات حبس از 2 تا 5 سال نیز برای ضاربان این جرم در نظر گرفته است.

مجازات ضرب و جرح با سلاح سرد

سلاح سرد انواع و اقسام متفاوتی دارد از جمله: چاقو، چوب ، لوله آهنی، سنگ و موارد این چنینی را شامل می گردد. ممکن است ضرب و جرح عمدی و آسیب به دیگری با سلاح های سرد انجام گیرد . در این مواقع چنانچه امکان قصاص باشد، مجرم ضرب و جرح به قصاص عمل وارده محکوم می گردد.

چنانچه قابل قصاص نباشد و ضرب و جرح وارده به وسیله سلاح سرد همچون چوب و سنگ و…. ، به جز دیه که به درخواست مجنی علیه بایستی پرداخت گردد، مرتکب طبق تبصره ماده 614 قانون مجازات اسلامی، به سه ماه تا یک سال مجازات حبس محکوم می گردد.

مجازات ضرب و جرح عمدی چاقو

ضرب و جرح عمدی با چاقو یکی از شایع ترین ضرب و جرح هایی است که به وفور رخ می دهد و متاسفانه کم نیستند افرادی که در هنگام نزاع و درگیری از  چاقو استفاده می نماید و به صورت عمدی ضرب و جرحی را به دیگری وارد می نماید و گاها سبب فوت فرد مضروب نیز می گردند.

در صورتی که مضروب با چاقو فوت نماید ، در صورت وجود سایر شرایط، ضارب قاتل می باشد اما چنانچه ضربه های وارده به فوت منجر نشود و تنها ضربه هایی با چاقو وارد شود و آسیب هایی را به مضروب وارد آورد ، در این صورت دو فرض مطرح می گردد.

فرض اول: زمانی است که ضرب و جرج عمدی با چاقو سبب صدماتی می گردد که قابل قصاص می باشند که در این صورت ضارب به مجازات قصاص محکوم می گردد.

فرض دوم: ضرب و جرح عمدی با چاقو سبب ورود آسیب هایی می گردند که امکان قصاص در آن ها منتفی است که در این صورت مجرم به پرداخت دیه و مجازات حبس از 3 ماه تا یک سال حبس تعزیری محکوم می گردد.

ضرب و جرح عمدی قابل گذشت

در خصوص قابل گذشت بودن یا نبودن جرم ضرب و جرح در وهله اول بایستی مشخص شود که جرم مزبور تا چه میزان سبب خسارت شده است. گاهی ضرب و جرح ممکن است بین دو دوست و یا در حد یک درگیری باشد که در این صورت ضرب و جرح عمدی قابل گذشت است.

اما چنانچه ضرب و جرح عمدی موجب اخلال در نظم‌ و صیانت و امنیت جامعه گردد و یا اینکه بیم تجری مرتکب یا دیگران باشد در این صورت جرم ضرب و جرح عمدی قابل گذشت نمی باشد و مجرم به مجازات 2تا 5 سال حبس تعزیری محکوم می گردد و در این بین رضایت مضروب تاثیری در مجازات نخواهد داشت. اگر ضرب و جرح به‌قدری شدید باشد که موجب نقصان یا شکستن یا از کار افتادن عضوی از اعضای بدن یا منتهی به ‌مرض دایمی یا فقدان یا نقص یکی از حواس یا منافع یا زوال عقل قربانی شود، مرتکب جرم علاوه ‌بر محکومیت به پرداخت دیه، به تحمل بیش از ۶ ماه تا ۲ سال حبس محکوم خواهد شد

ضرب و جرح در ماه حرام

 ماه های حرام عبارتند از : ذی القعده، ذی الحجه، محرم، رجب.

ماه های حرام از نظر شرعی برای مسلمانان از اهمیت بالایی برخوردار است و از این رو  دیه در این ماه ها تغلیظ می گردد و یک سوم دیه به مقدار اصلی دیه اصلی اضافه می گردد. البته تغلیظ دیه در ماه های حرام تنها مربوط به تغلیظ دیه قتل است  و در جنایت های وارده به اعضاء و منافع، دیه تغلیظ نمی گردد. از این رو چنانچه ضرب و جرح عمدی در ماه حرام هم باشد، در صورتی که منجر به پرداخت دیه گردد، دیه تغلیظ نمی گردد.

نحوه اثبات ضرب و جرح چگونه است؟

اعمال مجازات در رابطه با جرم ضرب و جرح دیگری منوط به آن است که وقوع این جرم در دادگاه اثبات شده باشد.

البته نکته مهمی که در خصوص اثبات جرم ضرب و جرح و دلایل اثبات جرم ضرب و جرح وجود دارد، آن است که بر اساس قاعده البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر ، این خود شاکی یا بزه دیده است که باید اقدام به اثبات ضرب و جرح در دادگاه نماید و در مرتبه اول، از شاکی خواسته می شود که دلایل اثبات ضرب و جرح خود را ارائه دهد تا به آن رسیدگی شود. لذا متهم در وهله اول از اثبات بی گناهی معاف است و شاکی باید برای اثبات جرم دلیل بیاورد .

جرم ضرب و جرح از جمله جرایم کیفری است از این رو در اثبات این جرم لازم است که ادله اثبات جرایم کیفری را ملاک اثبات این جرم قرار دهیم. از جمله ادله اثبات جرم ضرب و جرح عبارت است از:

• اقرار

اقرار به سید الادله معروف است و چنانچه فردی به ضرب و جرح دیگری اقدام نماید با یک مرتبه اقرار، از وی پذیرفته می شود و وی با توجه به نوع ضرب و جرح وارده به مجازات محکوم می گردد.

• شهادت شهود

شهادت شهود در جرم ضرب و جرح عمدی یکی از ادله ای است که این جرم را اثبات می نماید در اثبات جرم ضرب و جرح عمدی لازم است که دو شاهد عاقل و بالغ که صحنه جرم را مشاهده نموده باشند بر وقوع این جرم شهادت دهند در این صورت این جرم اثبات می گردد.

• قسامه

قسامه یکی از ادله اثبات جرم در صدمات بدنی است و ضرب و جرح نیز یکی از مواردی است که منجر به صدمات بدنی می گردد.  دیه متعلقه به مجنی علیه در جرم ضرب و جرح با قسامه ثابت می شود.

قانون گذار این موضوع را در ماده 456 قانون مجازات اسلامی بدین صورت پیشبینی نموده است:

در جنایت بر اعضاء و منافع اعم از عمدی و غیرعمدی درصورت لوث و فقدان ادله دیگر غیر از سوگند منکر، مجنیٌ علیه می تواند با اقامه قسامه به شرح زیر، جنایت مورد ادعاء را اثبات و دیه آن را مطالبه کند. لکن حق قصاص با آن ثابت نمی شود.

1. شش قسم در جنایتی که دیه آن به مقدار دیه کامل است.

2. پنج قسم در جنایتی که دیه آن پنج ششم دیه کامل است.

3. چهار قسم در جنایتی که دیه آن دو سوم دیه کامل است.

4. سه قسم در جنایتی که دیه آن یک دوم دیه کامل است.

5. دو قسم در جنایتی که دیه آن یک سوم دیه کامل است

6. یک قسم در جنایتی که دیه آن یک ششم دیه کامل یا کمتر از آن است.

• علم قاضی

علم قاضی یکی از ادله ای است که جهت اثبات جرم ضرب و جرح و به خصوص در تشخیص عمد و غیر عمد بودن این جرم نقش به سزایی خواهد داشت. قاضی محکمه با بررسی همه جانبه موضوع  و بررسی اسناد و مدارک ارائه شده نسبت به موضوع اظهار نظر می نماید و حکم مقتضی صادر می نماید.

مدارک اثبات ضرب و جرح

آنچه اهمیت دارد اثبات جرم ضرب  و جرح است که جهت اثبات این امر نیاز  به اسناد و مدارکی است. از این رو مدارکی که فرد مضروب می تواند در اثبات ضرب و جرح خویش به آن ها استناد نماید می تواند شهادت شهود، مدارک پزشکی  و… باشد که چنانچه برای قاضی محرز شود که ضرب و جرج به صورت عمدی و یا غیر عمدی وارد شده است برای مرتکب با توجه به عمد و غیر عمد بودن  حکم مقتضی در نظر گرفته می شود.

نقش مشاوره حقوقی در اثبات جرم ضرب و جرح عمدی

مشاوره حقوقی تنها به مجموعه اطلاعات حقوقی محدود نمی شود بلکه یکی از دلایلی که اخذ مشاوره حقوقی پیش از اقامه هر دعوایی مهم تلقی شده است ، آگاهی بر روند اجرایی یک دعوا در مراجع قضایی است.

کم نیستند متقاضیان اقامه دعاوی کیفری از جمله ضرب و جرح عمدی که بدون هیچ اسناد و مدارکی و بدون اشراف بر قوانین و روند رسیدگی به دعوا ورود می نمایند و در نهایت پس از سپری شدن مدت زمان طولانی و اتلاف هزینه ها به نتیجه مطلوب نیز دست نمی یابند.

از این رو پیش از اقامه هر دعوایی در محاکم قضایی لازم است اسناد و مدارک کافی جهت اثبات هر ادعایی وجود داشته باشد.

در اقامه دعوای ضرب و جرح عمدی وجود اسناد و مدارک کافی بر اثبات جرم مزبور در وهله نخست اهمیت قرار دارد.

توصیه می شود که پیش از گام نهادن در هر دعوایی با مشاور حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری در حوزه مربوطه مشورت و هم فکری لازم انجام گیرد.

جرم ضرب و جرح از جمله جرایم کیفری است و نیازمند این است که وکیل کیفری متخصص آن را پیگیری نماید.

گروه وکلای وکیل پرس گروهی از وکلای متخصص کیفری را گرد هم آورده است و بدین وسیله گامی نو در جهت تخصصی نمودن دعاوی بر داشته است.

از مزیت های گروه وکلای وکیل پرس:

• مشاوره تلفنی رایگان با وکیل کیفری متخصص
• مشاوره حضوری در باب موضوعات کیفری با حضور چند وکیل متخصص تنها با پرداخت حق االمشاوره یک وکیل متخصص کیفری
• قبول وکالت در کلیه دعاوی کیفری
• در جریان قرار دادم موکلین از روند اجرایی پرونده ها در محاکم قضایی

من نه ماهه ازدواج کردم شوهرم دست بزن شدید داره بارها به خانه پدرم پناه آوردم وی بار پزشکی قانونی رفتم ولی بزرگترا نذاشتن ومیانجگری کردن ورضایت دادم و رفتم برا ادامه زندگی ولی متاسفانه بدتر شد بهتر نشد دیگه امنیت جانی ندارم و الان دادگاه تمکین داریم من راهنمایی کنین ۱۶ سالمه چی بگم از کجا شروع کنم به قاضی توضیح بدم؟

 از طریق مدارک پزشکی قانونی تان اقدام کنید و این موضوع را مطرح فرمایید که به جهت عسر و حرج و نداشتن امنیت جانی نمی توانید تمکین کنید.

من نه ماهه ازدواج کردم شوهرم دست بزن شدید داره بارها به خانه پدرم پناه آوردم وی بار پزشکی قانونی رفتم ولی بزرگترا نذاشتن ومیانجگری کردن ورضایت دادم و رفتم برا ادامه زندگی ولی متاسفانه بدتر شد بهتر نشد دیگه امنیت جانی ندارم و الان دادگاه تمکین داریم من راهنمایی کنین ۱۶ سالمه چی بگم از کجا شروع کنم به قاضی توضیح بدم؟

از طریق مدارک پزشکی قانونی تان اقدام کنید و این موضوع را مطرح فرمایید که به جهت عسر و حرج و نداشتن امنیت جانی نمی توانید تمکین کنید.

من با یه آقایی تو خیابون سر جا پارک دعوامون شد، وقتی گفتم آقا من قبل از شما رسیدم به شدت تند شد و بهم حمله کرد. بعدش با مشت شروع کرد به زدن من، میخواستم ببینم میتونم شکایت کنم، جرمش چیه؟

جرم ضرب و جرح عمدی بوده و قابل شکایت است. مجازات دیه و حبس خواهد داشت.

جهت اخذ مشاوره تلفنی با وکیل متخصص کیفری هم اکنون تماس بگیرید.