جرم کلاهبرداری چیست | مجازات کلاهبرداری | انواع کلاهبرداری

جرم کلاهبرداری از آن دسته موضوعاتی است که ممکن است اقشار مختلف مردم با هر سن و جایگاهی،این روزها درگیر آن شده و در دام کلاهبرداران بیافتند. لذا در این مقاله سعی داریم تا به زوایای مختلف جرم کلاهبرداری بپردازیم و موضوعاتی از قبیل : کلاهبرداری های جدید، اینترنتی، ساده ، عناصر مادی و معنوی جرم کلاهبرداری، مجازات و … را به صورت شفاف توضیح دهیم.

پیشنهاد میکنیم بعنوان یک مشاور حقوقی به این مقاله نگاه کرده و با دقت مطالعه کنید. در ضمن اگر در زمینه وکیل برای پرونده های کلاهبرداری به مشاوره حقوقی تلفنی، مشاوره حقوقی و یا مشاوره حقوقی با یک وکیل پایه یک دادگستری نیاز داشتید، حتما با گروه وکلای وکیل پرس تماس حاصل نمایید.

 

کلاهبرداری به چه معنی است؟ 

کلاهبرداری به معنای بردن مال دیگری با سوء نیت و استفاده از وسایل متقلبانه است.

کلاهبرداری از دیر باز تا کنون یکی از جرایمی بوده است که به اشکال متعدد و با گذر زمان با شیوه های جدیدتری انجام می گیرد و شیوه عمل کلاهبرداران بدین صورت است که با تحت تاثیر قرار دادن قربانیان خویش آن ها را اغوا می نمایند و بدین سان موفق به اخذ مال از آنان می گردند.

در جرم کلاهبرداری قربانی با میل و رغبت، مال خویش را در اختیار کلاهبردار قرار می دهد و  از سوی کلاهبردار اجباری در اخذ مال صورت نمی گیرد بلکه فرد کلاهبردار تنها فضا را برای فریب قربانی تلطیف می نماید.

 

انواع کلاهبرداری

کلاهبرداری در قانون بر سه دسته می باشد، که عبارتند از:

1. کلاهبرداری ساده
2. کلاهبرداری مشدد
3. کلاهبرداری رایانه ای

 

• کلاهبرداری ساده

کلاهبرداری ساده به معنای فریب قربانی با وسایل متقلبانه می باشد که موضوع ماده 1 قانون مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشاء و کلاهبرداری می باشد.

 

• کلاهبرداری مشدد

کلاهبرداری مشدد نیز همچون کلاهبرداری ساده، فرد کلاهبردار قربانی جرم را فریب می دهد و مال وی را تصاحب می نماید اما با این تفاوت که در جرم کلاهبرداری مشدد عمل فریب قربانی با شرایط دیگری نیز همراه می گردد که این شرایط سبب می گردد کلاهبرداری عنوان کلاهبرداری مشدد به خود گیرد.

 

سوال: کلاهبرداری در چه صورتی مشدده محسوب می گردد؟

پاسخ:در صورتی که کلاهبرداری واجد شرایطی باشد جرم کلاهبرداری مشدد شکل می گیرد. این موارد عبارتند از:

1. کلاهبردار از عنوان یا سمت مامورین دولت یا سازمان های دولتی و… استفاده نماید.
2. کلاهبردار عمل کلاهبرداری را با توجه به وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو و تلوزیون و نطق در مجامع و… انجام دهد.
3. کلاهبردار از کارکنان دولت باشد.
4. کلاهبردار از طریق تشکیل شبکه یا باند  به جرم کلاهبرداری مبادرت ورزد.

 

اگرچه موارد فوق همگی کلاهبرداری مشدد محسوب می گردند اما قانون گذار جهت کلاهبرداری با تشکیل شبکه و باند مجازات شدیدتری را در نظر گرفته است و فردی را که با تشکیل شبکه و باند به کلاهبرداری مبادرت می نماید به دو شکل مورد بررسی قرار داده است که در یک نوع آن مجازات حبس و جزای نقدی تشدید می گردد و در نوع دیگر مرتکب، در حکم مفسد فی الارض در نظر گرفته می شود و مجازات اعدام برای وی اجرا می گردد.

 

کلاهبرداری اینترنتی

با گذر زمان و رشد تکنولوژِی کلاهبرداری نیز به روش های نوین انجام می گیرد و امروزه بیشترین آمار جرم کلاهبرداری مربوط به جرم کلاهبرداری اینترنتی می باشد. که رواج بسیاری نیز دارد.

به جهت تخصصی بودن کلاهبرداری اینترنتی مقاله ای با این عنوان تدارک دیده شده است که جهت مطالعه در باب کلاهبرداری اینترنتی، توصیه می شود به مقاله مزبور رجوع شود.

 

عناصر تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری

عناصر تشکیل دهنده جرم عبارتند از عناصری که جهت تحقق هر جرمی بایستی  وجود داشته باشند تا جرم مزبور شکل بگیرد. عناصر تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری نیز بایستی وجود داشته باشند تا جرم مزبور شکل بگیرد. این عناصر عبارتند از:

• عنصر قانونی جرم کلاهبرداری
• عنصر مادی جرم کلاهبرداری
• عنصر معنوی جرم کلاهبرداری

 

عنصر قانونی جرم کلاهبرداری

قانون گذار در مواد 1 و4 قانون مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشاء و کلاهبرداری جرم کلاهبرداری را پیشبینی و برای آن ها ضمانت اجرا در نظر گرفته است.

 

ماده 1 قانون مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشاء و کلاهبرداری

” هرکس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکتها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانه‌ها یا موسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی‌فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیشامدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل‌مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد،‌ کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبش، به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم‌می‌شود.
‌در صورتی که شخص مرتکب بر خلاف واقع عنوان یا سمت ماموریت از طرف سازمانها یا مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت یا شرکتهای دولتی یا‌ شهرداریها یا نهادهای انقلابی و بطور کلی قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و نهادها و مؤسسات مأمور به خدمت عمومی اتخاذ کرده یا اینکه ‌جرم با استفاده از تبلیغ عامه از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله یا نطق در مجامع و یا انتشار آگهی چاپی یا خطی‌صورت گرفته باشد یا مرتکب از کارکنان دولت یا مؤسسات و سازمانهای دولتی یا وابسته به دولت یا شهرداریها یا نهادهای انقلابی و یا بطور کلی از‌قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و مأمورین به خدمت عمومی باشد، علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، از دو تا ده سال و انفصال ابد از خدمات‌دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می‌شود.”

 

ماده 4 قانون مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشاء و کلاهبرداری

“کسانیکه با تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری به امر ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری مبادرت ورزند علاوه بر ضبط کلیه اموال منقول و غیر منقولی که از طریق رشوه کسب کرده اند بنفع دولت و استرداد اموال مذکور در مورد اختلاس و کلاهبرداری و رد آن حسب مورد به دولت یا افراد ، به جزای نقدی معادل مجموع آن اموال وانفصال دائم از خدمات دولتی و حبس از پانزده سال تا ابد محکوم میشوند و در صورتیکه مصداق مفسد فی الارض باشند مجازات آنها ، مجازات مفسد فی الارض خواهد بود.”

 

عنصر مادی جرم کلاهبرداری

عنصر مادی به مجموعه رفتارهای مجرمانه ای گفته می شود که جرم کلاهبرداری به وسیله آن ها واقع می گردد. عنصر مادی جرم کلاهبرداری با فعل صورت می گیرد و ترک فعل را شامل نمی شود. آنچه در کلاهبرداری اهمیت دارد این است که از وسایل متقلیانه جهت فریب قربانی استفاده گردد و وی را فریب دهند تا مال خویش را به کلاهبردار بسپارد.

با توجه به اینکه جرم کلاهبرداری از نوع ساده باشد و یا مشدد عنصر مادی آن نیز متفاوت می باشد به عبارت دیگر نوع فریب دادن در کلاهبرداری ساده و مشدد متفاوت می باشد که توضیح این مسئله پیش تر بیان شد.

 

عنصر معنوی جرم کلاهبرداری

عنصر معنوی به معنای قصد و نیت مجرمانه در ارتکاب عمل می باشد. در جرم کلاهبرداری کلاهبردار لازم است که نیت مجرمانه جهت انجام عمل فریب دادن و بردن مال دیگری را داشته باشد. به عبارت دیگر قصد ضرر رساندن و آسیب رساندن را بایستی داشته باشد و با سوء نیت انتفاع مالی خویش و یا دیگری دست به اقدام مجرمانه بزند.

 

مجازات جرم کلاهبرداری

کلاهبرداری از جمله جرایمی است که به جز مجازات اصلی این جرم ، مجازات تبعی و تکمیلی نیز شامل آن می گردد. با توجه به اینکه جرم کلاهبرداری ساده و یا مشدد باشد، مجازات در نظر گرفته نیز متفاوت می باشد.

کلاهبرداری مشدد بر دو نوع می باشد به صورت شبکه ای و باندی و به صورت غیر شبکه ای و باندی که البته از نوع شبکه ای و باندی خود بر دو نوع است که یک نوع آن مصداق مفسد فی الارض می باشد.

 

مجازات جرم کلاهبرداری ساده

• یک تا هفت سال حبس
• جزای نقدی معادل مال برده شده
• رد مال به صاحب آن

 

مجازات کلاهبرداری مشدد 

• دو تا ده سال حبس
• جزای نقدی معادل مال برده شده
• انفصال ابد از خدمات دولتی
• رد مال به صاحب آن

 

مجازات کلاهبرداری مشدد به صورت باند و با تشکیلات

• حبس از 15 سال تا ابد
• جزای نقدی معادل مجموع آن اموال
• انفصال دایم از خدمات دولتی

 

مجازات کلاهبرداری از طریق شبکه در صورتی که از مصادیق مفسد فی الارض باشد

در این صورت مجازات مفسد فی الارض (اعدام) برای کلاهبردار لحاظ می گردد.

 

شروع به کلاهبرداری

زمانی که مرتکب کلاهبرداری قصد انجام عمل را می نماید، بدین جهت لازم است مقدماتی را فراهم نماید . حال چنانچه در اثنای عمل وی به قصد کلاهبرداری، با عاملی خارج از اراده، عمل مرتکب معلق گردد شروع به جرم کلاهبرداری شکل می گیرد.

در واقع چنین می توان گفت که اگر عامل مزبور رخ نمی داد جرم کلاهبرداری تام انجام می گرفت.

مجازات شروع به کلاهبرداری حبس تعزیری درجه 5 می باشد.

 

شرکت در کلاهبرداری

گاهی ممکن است کلاهبرداری به صورت اشتراکی انجام گیرد و فاعل جرم کلاهبرداری بیش از یک نفر باشد در این مواقع چنانچه بیش از یک نفر در ارتکاب جرم کلاهبرداری مشارکت و همکاری نمایند و جرم مزبور مستند به عمل همه شرکا باشد شرکت در کلاهبرداری محقق می گردد.

در چنین مواقعی مجازات هر یک از شرکا جرم کلاهبرداری، مجازات فاعل مستقل آن جرم می باشد.

به عبارت دیگر چنانچه شرکت کنندگان در جرم کلاهبرداری مرتکب جرم کلاهبرداری ساده شوند مجازات هر کدام مجازات فاعل مستقل این جرم یعنی یک تا هفت سال حبس می باشد.

 

معاونت در کلاهبرداری

معاون در جرم کلاهبرداری به فردی گفته می شود که خود در عملیات اجرایی جرم مزبور شرکت نمی نماید اما مرتکب را با اعمالی همچون تهدید، ترغیب ،تحریک، تطمیع و… به ارتکاب جرم وا می دارد.

مجازات معاون جرم در ماده 127 قانون مجازات اسلامی یک تا دو درجه کمتر از مجازات فاعل اصلی آن جرم می باشد. بدین صورت که چنانچه مرتکب جرم کلاهبرداری، کلاهبرداری ساده مرتکب شود مجازات معاون وی یک تا دو درجه کمتر از وی می باشد، یعنی حبس تعزیری درجه 5 یا6 برای وی در نظر گرفته می شود.

 

تخفیف مجازات در جرم کلاهبرداری

اگرچه بنا به عقیده عده ای از افراد کلاهبرداری جرمی است قبیح و نباید تخفیف شامل آن گردد اما قانون گذار برای این جرم نیز تخفیف مجازات را پیشبینی نموده است اما با این تفاوت که تخفیف در جرم کلاهبرداری تنها تا حداقل این جرم امکان پذیر می باشد و کمتر از حداقل تخفیفی شامل این جرم نمی گردد.

 

اثبات جرم کلاهبرداری

منظور از ادله اثبات جرم در کلاهبرداری، دلایلی است که سبب می گردد که جرم مذکور به اثبات برسد. این ادله عبارتند از:

• اقرار

اقرار به معنای اخبار حقی بر علیه خود و به نفع دیگری است و سید الادله نامیده می شود. در کلاهبرداری چنانچه مرتکب به جرم خویش اقرار نماید جرم مزبور ثابت می گیرد.

• شهادت شهود

یکی از ادله اثبات دعوا در محاکم کیفری شهادت شهود می باشد. شهادت شهود بدین معناست که افراد صادقی جرم مذکور را شاهد و ناظر  بوده اند و می توانند به ارتکاب جرم مذکور گواهی دهند. در جرم کلاهبرداری با شهادت دو مرد عادل جرم اثبات می گردد.

• علم قاضی

علم قاضی یکی از اماره های بسیار مهم در دسترسی به نتیجه مطلوب می باشد. قاضی محکمه با اسناد و مدارکی که در دست دارد و بررسی آن ها می تواند کلاهبرداری را تشخیص دهد و با توجه به نوع عملی که مرتکب انجام داده است برای مرتکب مجازات در نظر گرفته می شود.

 

نقش وکیل کیفری در طرح شکایت از کلاهبردار چیست؟

وکیل کیفری فردی است که به صورت تخصصی تحصیلات جزا و جرم شناسی را دنبال نموده است و در این شاخه حقوقی به تبحر و تخصص کافی رسیده است و بر قوانین جزایی و آراء وحدت رویه تسلط کامل دارد .

البته ناگفته نماند که صرف دانش تخصصی کیفری کافی نمی باشد بلکه وکیل کیفری فردی است که با رویه محاکم و چگونگی اقامه دعوا در محاکم کیفری عجین شده است و تسلط لازم در این مقوله را داراست.

از این رو  در دعاوی کیفری از جمله کلاهبرداری، رسیدن به نتیجه مطلوب را به سهولت مقدور می سازد.

 

وکیل کیفری وکیل پرس چه خدماتی را در دعاوی کیفری ارائه می دهد؟

به جهت اهمیت جرایم کیفری و نکته بینی و نکته سنجی که بایستی در اقامه این دعاوی وجود داشته باشد نیاز است که از وکلای کیفری متخصص در این حوزه امعان جست.

گروه وکلای وکیل پرس اهمیت جرایم کیفری را به خوبی درک نموده است. از این رو  بر آن شده است که گروهی از وکلای کیفری متخصص تهران را گرد هم جمع نماید تا بدین سان بتوانند بهترین و جامع ترین خدمات حقوقی را به متقاضیان ارائه دهند.

 از مزایای گروه وکلای کیفری وکیل پرس:

• مشاوره حقوقی تلفنی با وکیل کیفری متخصص
• مشاوره حقوقی حضوری با حضور جمعی از وکلای کیفری متخصص تنها با پرداخت حق الوکاله یک وکیل متخصص کیفری
• بررسی موردی هر پرونده و تبادل نظر کلیه وکلای کیفری در موضوع ارجاعی
• قبول وکالت در کلیه دعاوی کیفری
• در جریان قرار دادن موکلین از کلیه روند رسیدگی در محاکم کیفری از طریق تلفنی و حضوری

جهت اخذ مشاوره حقوقی تلفنی رایگان با وکیل کلاهبرداری متخصص وکیل پرس، هم اکنون تماس بگیرید.