اعاده دادرسی در امور حقوقی

مطابق ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی اعاده دادرسی حقوقی قرار است نسبت به احکامی که در دادگاه صادر کننده حکم قطعیت یافته در موارد ذیل به درخواست یکی از طرفین دعوی محکوم له و محکوم علیه انجام شود.
این موارد که به صورت حصری در ماده فوق الذکر بیان شده عبارتند از :

1.موضوع حکم مورد ادعای خواهان نباشد. ( در فرضی که خواسته خواهان پرونده فقط صدور حکم تخلیه باشد اما دادگاه علاوه بر حکم تخلیه، حکم راجع به پرداخت اجور معوقه هم صادر می کند در حالی که خواسته خواهان فقط صدور حکم تخلیه بوده نه بیشتر
2.حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد( در فرضی که خواسته خواهان مطالبه مبلغی به میزان 5 میلیون جهت دریافت خسارت و ضرر و زیان باشد اما دادگاه به مبلغ 10 میلیون حکم داده باشد.
3. وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا به مواد متضاد باشد. ( در جایی که حکم صادره از سوی قاضی با اصول قانونی متضاد باشد)
4. حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن قبلا توسط دادگاه صادر شده متضاد باشد بدون آنکه سبب قانونی موجب این مغایرت باشد.( در جایی که راجع به دو تا موضوع واحد که هر دو از یک دادگاه صادر شده است تضاد وجود داشته باشد)
5.طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثر باشد. ( به کار بردن شهادت یا سوگند دروغ بر علیه طرف مقابل به گونه ای که حکم به ضرر خوانده تمام شود )
6. حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم، جعلی بودن آنها ثابت شده باشد. ( خواهان ادله و اسنادی که ارائه داده است و موجب شده دادگاه با استناد به آنها حکم بدهد جعلی بوده باشد مثلا به کاربردن سند مالکیت جعلی)
7.پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست می آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است. ( منظور به دست آمدن مدارکی است که در تغییر دادن حکمی که قطعی شده است تاثیر گذار بوده است)

مرجع رسیدگی کننده به درخواست اعاده دادرسی

گفتیم که ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی امکان درخواست اعاده دادرسی را فقط نسبت به احکامی که قطعیت یافته است پذیرفته است که ماده 433 قانون مزبور مرجع رسیدگی به دادخواست اعاده دادرسی اصلی را را دادگاه صادر کننده حکم می داند.

انواع اعاده دادرسی حقوقی

ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی اعاده دادرسی بر دو قسم است
اصلی) عبارت است از اینکه متقاضی اعاده دادرسی به صورت مستقل آن را درخواست نماید( اعم از محکوم له و محکوم علیه که می خواهند نسبت به یک حکم قطعیت یافته دادخواست اعاده دادرسی تقدیم کنند.
طاری) عبارت است از اینکه در اثنای یک دادرسی حکمی به عنوان دلیل ارائه شود و کسی که حکم یاد شده علیه او ابراز گردیده نسبت به آن درخواست اعاده دادرسی نماید.

مهلت اعاده دادرسی حقوقی

ماده 427 قانون آیین دادرسی مدنی مهلت درخواست اعاده دادرسی را برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه می باشد.

مراحل درخواست اعاده دادرسی

تنظیم دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت گرفته و درج موارد ذیل در آن الزامی می باشد :

نام و نام خانوادگی و محل اقامت و سایر مشخصات درخواست کننده و طرف او
حکمی که مورد درخواست اعاده دادرسی است
مشخصات دادگاه صادر کننده حکم
جهتی که موجب درخواست اعاده دادرسی شده است
در صورتی که درخواست اعاده دادرسی را وکیل تقدیم نماید باید مشخصات او در دادخواست ذکر و وکالتنامه نیز پیوست دادخواست گردد.

قرار قبولی یا رد دادخواست اعاده دادرسی

به موجب ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی مرجع صلاحیت دار دادگاهی است که حکم قطعی را صادر کرده است که می تواند دادگاه بدوی باشد یا تجدید نظر که پس از بررسی دادخواست اعاده دادرسی، موضوع را صورت جلسه کرده و قرار قبول یا رد دادخواست را صادر می کند
مطابق ماده 435 قانون فوق الذکر در صورت قبولی درخواست مبادرت به رسیدگی ماهوی خواهد نمود و سایر ترتیبات رسیدگی مطابق مقررات مربوط به دعاوی است. هرگاه پس از رسیدگی، دادگاه درخواست اعاده دادرسی را وارد تشخیص دهد، حکم مورد اعاده دادرسی را نقض و حکم مقتضی صادر می نماید و در صورت رد دلایل و ادعا، حکم قبلی تایید خواهد شد و اگر درخواست اعاده دادرسی راجع به قسمتی از حکم باشد فقط همان قسمت نقض یا اصلاح می شود، همچنین اگر جهت اعاده دادرسی مغایرت دو حکم باشد دادگاه پس از قبول اعاده دادرسی حکم دوم را نقض و حکم اول به قوت خود باقی خواهد بود

نکته قابل توجه
در اعاده دادرسی به جزآنچه که در دادخواست اعاده دادرسی ذکر شده است جهت دیگری مورد رسیدگی قرار نمی گیرد و برخلاف اعاده دادرسی کیفری غیر از محکوم له و محکوم علیه شخص دیگری به هیچ عنوان نمی تواند داخل در دعوا شود.

برخی از سوالات متداول در خصوص اعاده دادرسی در امور حقوقی

چه مرجعی صالح به رسیدگی درخواست اعاده دادرسی حقوقی می باشد؟

براساس ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاهی که حکم قطعی را صادر کرده چه بدوی و چه تجدید نظر مرجع صلاحیت دار در رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی می باشد.

مهلت زمان قبولی درخواست اعاده دادرسی حقوقی از چه زمانی آغاز می شود و شخص متقاضی بایستی اعتراض خود را مطرح کند؟

مهلت درخواست اعاده دادرسی نسبت به احکام قطعیت یافته از تاریخ ابلاغ حکم آغاز می شود مگر آنکه احکام به صورت غیابی صادر شده باشد که مهلت 20 روزه و دوماه با انقضای مهلت درخواست تجدیدنظر و واخواهی آغاز می گردد.