یکی از مواردی که موجبات ایجاد تملک را برای صاحب آن حق به صورت قهری به وجود می آورد حق شفعه می باشد که در این مقاله با عنوان ( حق شفعه چیست و در چه مواردی قابل اعمال است؟ ) سعی بر آن داریم آن را با مثالی ساده شرح بدهیم
این حق را این گونه می توان تعریف نمود به این مثال توجه کنید:
فرض کنید شخص الف و شخص ب در ملک مشاعی غیر منقولی بایکدیگر شریک هستند و یکی از آنها تصمیم می گیرد که سهم خود را به شخص ثالثی بفروشد شریک دیگر این حق را داشته بدون اینکه از مالک سهم کسب اجازه بنماید به خریدار مراجعه کرده و با دادن مقدار ثمن که فی مابین مالک سهم و خریدار در رابطه با پرداخت آن توافق نظر صورت گرفته پرداخته و سهم مالک را به تملک خود درآورد در اینجا قانون گذار برای شریک دوم حقی را در نظر گرفته ، که به تبع آن شریک دوم می تواند مالک حصه مبیعه که متعلق به شریک اول بوده بشود که به این حق حق شفعه گفته شده و صاحب آن را شفیع می نامند .
همان گونه که بیان شد رضایت شریک اول در انتقال حصه خود به شریک دوم اثری نداشته و تنها اراده شخص شفیع برای تملک او کفایت می کند . پس می توانیم این گونه بگوییم که حق شفعه ایقاعی بوده که تحقق آن منوط به تنفیذ مالک سهم و خریداری که سهم مبیعه از او خریداری شده نبود و صرف اراده یک جانبه شریک دوم بوده که او را مالک نموده است.
تا اینجا مبحث متوجه شدیم که زمانی این حق به وجود می آید که شرکا در یک ملک مشاعی قابل تقسیمی با یکدیگر شراکت داشته باشند پس اگر شرکا مال مشاعی تصمیم بگیرند که سهم خود را از یکدیگر جدا کنند و آن را از مشاعی بودن خارج سازند دیگر حق شفعه مفهومی نداشته و حقی برای شریک دوم به وجود نخواهد آمد.
شخص شفیع می تواند هر زمانی که بخواهد صاحب سهم مبیعه شریک اول بشود ؟
صحیح است که قانون گذار این حق را برای شخص شفیع به رسمیت شناخته اما باید دانست که این اختیار به صورت مطلق به او داده نشده که هر زمانی اراده کرد با مراجعه با خریدار، بتواند صاحب حق شفعه بشود بلکه فوریت در حق شفعه ملاک عمل قرار دارد یعنی به محض اطلاع شریک دوم، از قصد مالک سهم، بر انتقال سهم خود در قالب عقد بیع به شخص خریدار اقدامات لازم برای تملک خود نسبت به سهم مبیعه را انجام دهد و اگر صاحب حق شفعه ادعا نماید که نسبت به انتقال سهم شریک خود اطلاعی نداشته حق او در صورت اثبات ادعایش از بین نرفته و به محض مطلع شدن ملزم بوده، که به شخص خریدار مراجعه کرده و با پرداخت ثمن به او مقدمات لازم راجع به تملک خود را نسبت به ملک مذکور انجام بدهد و نسبت به آن تاخیر به عمل نیاورد تا حقش اسقاط نگردد.
همچنین بدانید:
آشنایی با خرید ملک ورثه ای
شماره تماس برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مراحل وکیل طلاق توافقی و مشاوره حقوقی
صفحه رسمی اینستاگرام وکیل پرس را دنبال کنید
نویسنده: خانم فائزه آخوندی کارشناس ارشد حقوقی وکیل پرس