نفقه از جمله موضوعاتی است که در زندگی زناشویی کمتر در مورد آن صحبت شده و مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس بسیاری از زوجین در این زمینه از اطلاعات و دانش کافی برخوردار نیستند. از آنجا که عدم آگاهی در هر یک از موارد حقوقی احتمال بروز مشکلات را در خانواده افزایش داده و در مقیاس بزرگ برای جامعه مشکلاتی ایجاد می کند، دانستن اطلاعات کافی در این مورد برای افراد جامعه به ویژه زوجین بسیار حایز اهمیت خواهد بود. با توجه به موارد گفته شده گروه وکلای وکیل پرس به دلیل مسئولیت‌های اجتماعی خود سعی می‌کند اطلاعات مفیدی در حوزه حقوقی به مخاطبین ارایه دهد.
جهت مشاوره تلفنی با وکیل خانواده وکیل پرس هم اکنون تماس بگیرید
توجه داشته باشید که در هر موضوع حقوقی بجز قوانین مربوط به آن حوزه، شرایط افراد نیز ،در نتیجه نهایی بسیار تاثیر گذار خواهد بود. در نتیجه بهترین راه جهت آگاهی از موارد حقوقی و همچنین در امان ماندن از مشکلات آن، اخذ مشاوره حقوقی با وکلای متخصص در حوزه مربوطه می باشد. گروه وکلای وکیل پرس افتخار این را دارد تا با بهره گیری از بهترین وکلا و کارشناسان حقوقی ارایه دهنده مشاوره حقوقی با بالاترین کیفیت به هموطنان عزیز باشد.
نفقه چیست؟
واژه نفقه به معنای خرج و هزینه ای است که برای ادامه زندگی همسر و فرزندان در نظر گرفته شده و زوج می بایست آن را پرداخت نماید.
این تنها تعریف نفقه است و با توجه به این تعریف تنها میتوان گفت که هزینه و خرجی است که زوج به همسر و فرزندان پرداخت می کند.
اما این تعریف به تنهایی کافی نیست. چرا که در ادامه پرسش هایی مطرح خواهد شد که می بایست به آن ها پاسخ داده شود. به عنوان مثال ممکن است سوال شود علت پرداخت نفقه چیست؟
میزان نفقه چقدر است و چگونه تعیین می شود؟
چه فاکتورهایی در تعیین نفقه تاثیر می گذارند؟
موارد نفقه شامل چه مواردی می شود و نوع پرداخت آن به چه شکلی است؟
در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی هر یک از این موارد بپردازیم.
نفقه شامل چه مواردی می شود
همان طور که گفته شد و بر اساس ماده 1106 قانون مدنی، نفقه هزینه ای است که مرد باید برای ادامه زندگی همسر و فرزندان خود در عقد دائم پرداخت نماید. اما اینکه نفقه شامل چه مواردی می باشد، ماده 1107 قانون مدنی به آن پرداخته است. طبق این ماده نفقه زن شامل کلیه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت ایشان می باشد که شامل خوراک، پوشاک، مسکن، اثاث و لوازم زندگی مطابق عرف و هر آنچه برای یک زندگی نیاز است می باشد. همچنین در صورتی که زوجه عادت به داشتن خادم داشته و یا در شرایط خاص نیاز به خادم داشته باشد ، مرد موظف است برای همسرش خادم بگیرد.
مسکن
مسکن محلی است که زن در آنجا زندگانی خود را می‌گذراند که این مسکن باید متناسب با وضعیت زن باشد. همچنین یک مسکن مناسب حداقل از یک واحد دو اتاقه و یک آشپزخانه و حمام تشکیل شده باشد. تهیه مسکن مناسب بستگی به وضعیت مالی شوهر و موقعیت اجتماعی زن نیز دارد و باید در تهیه مسکن شرایط هر دو طرف را در نظر گرفت.
البسه
البسه عبارت است از پوشاک، کفش و جوراب و … که برای حفظ انسان در مقابل سرما و گرما لازم است. البسه زن باید با فصل و موقعیت اجتماعی او تناسب داشته باشد. هرگاه عرف اقتضا کند که زنان لباس های متعددی برای داخل خانه و مهمانی داشته باشند، شوهر مکلف است برای زن خود آنها را تهیه نماید.
خوراک
منظور از خوراک هر غذایی است که انسان برای بقا و ادامه حیات خود مصرف می نماید و می آشامد. شوهر مکلف است برای زن خود غذای مناسب با طبیعت مزاجی و وضعیت اجتماعی او تهیه کند.
اثاث البیت
اثاث البیت عبارت است از اشیایی که در خانه برای زندگانی معمولی و عادی لازم است. از قبیل فرش، یخچال، بخاری، کولر، ظروف و رختخواب و تلویزیون و امثال آن که شوهر باید برای همسر خود مهیا کند.
خدمتکار و خادم
خدمتکار و خادم ،در صورت عادت زن بداشتن خادم یا احتیاج او بواسطه مرض یا نقصان اعضاء، لازم و ضروری است، منظور از خادم کسی است که در اثر کار خود وسائل زندگانی دیگری را آماده و در دسترس او قرار می دهد از قبیل نوکر، کلفت، آشپز و امثال آنکه در منزل به کار می پردازند.
از دو قید (عادت زن بداشتن خادم، یا احتیاج او بواسطه مرض یا نقصان اعضاء معلوم می شود که شوهر در دو مورد باید برای زن خادم بیاورد: یکی عادت زن در خانه پدری بداشتن خادم در این صورت خادم، مسکن، البسه، غذا، اثاث البیت باید متناسب با وضعیت اجتماعی زن در خانواده پدری او باشد. دیگری احتیاج زن بداشتن خادم در اثر بیماری یا نقص عضو، و حاملگی و امثال آن) که در این مورد رعایت موقعیت اجتماعی زن نمی شود و رفع احتیاجات او در نظر گرفته می شود.
شرایط گرفتن نفقه
اینکه زوج ملزم به پرداخت نفقه است بدین معنا نیست که در هر حالت و شرایط باید شرایطی باشد که پرداخت نفقه الزامی است و اینطور نیست که در هر گونه شرایطی پرداخت نفقه واجب شود. مواردی که پرداخت نفقه به وسیله زوج در آن واجب می شود عبارت اند از
- دائمی بودن همسر
- عدم ارتداد
- اطاعت یا تمکین زوجه
دائمی بودن همسر
همان طور که گفته شد برای پرداخت نفقه باید چندین شرط برقرار شود. یکی از آن شرایط دایمی بودن همسر است. در حقیقت باید این طور بیان کرد که نفقه برای همسر دائمی در نظر گرفته شده است و به بیان ساده تر نفقه زوجه دایمی بر شوهر واجب است.
در مورد ازدواج موقت، زوجه حقی برای دریافت نفقه ندارد. اما زوجین با توافق با یکدیگر می توانند میزان نفقه ای را در نظر بگیرند و عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
در اینجا باید نکته ای را در نظر گرفت که وضع مالی زوجه ملاک دریافت نفقه نیست. حتی در صورتی که زوجه از وضع مالی خوبی نیز برخوردار باشد مستحق دریافت نفقه می باشد.
تمکین
از دیگر مواردی که موجب می شود نفقه بر زوج واجب شود این است که زوجه در اموری بخصوص از همسرش فرمانبری داشته باشد. در صورتی که زوجه تمکین نکند به او ناشزه می گویند. بر اساس ماده 1108 قانون مدنی، ناشزه یا زنی که از شوهر خود تمکین نمی کند مستحق دریافت نفقه از جانب زوج نیست.
عدم ارتداد
در صورتی که زوجه مرتد شود، یعنی از اسلام برگردد و خود را دیگر مسلمان نداند، مستحق دریافت نفقه نمی باشد. اما در صورتی که در ایام عدّه دوباره به اسلام بازگردد می تواند مستحق دریافت نفقه شود.
میزان نفقه
هیچ میزان ثابتی برای نفقه وجود ندارد. به عبارت دیگر نمی توان گفت که در حال حاضر میزان نفقه چه مقدار است.
بهترین راه جهت محاسبه نفقه زوجه رجوع به وضع مالی و شرایط زندگی زوجین و وضع مالی طبق عرف است و در صورتی که زوجین نتوانند بر سر این موضوع به توافق برسند، می توان از یک کارشناس مربوط به این موضوع یاری گرفت.
زمان پرداخت
پرداخت نفقه به زوجه توسط مرد به محض شروع زندگی مشترک آغاز می شود.
البته همان طور که قبلا هم گفته شد پرداخت نفقه به واسطه تمکین زن از شوهر خود است و در صورتی که زوج از پرداخت نفقه خودداری نماید، زوج می تواند به منظور احقاق حقوق خود علیه او شکایت کرده و دادخواستی علیه او تسلیم دادگاه نماید.
نحوه پرداخت
زندگی زناشویی قبل از شکل گیری تا مدتی پس از آن شامل مراحل و حالت های مختلفی است که هر کدام از آن ها نیز شامل شرایط مختلفی می باشد. نحوه پرداخت نفقه نیز در حالات و مراحل مختلف زندگی زناشویی متفاوت می باشد. در ادامه چند مورد از مهمترین آنها بررسی خواهد شد.
نحوه پرداخت در زمان طلاق
از جمله مهم ترین شرایطی که پرداخت نفقه در آن از اهمیت بالایی برخوردار است، نحوه پرداخت نفقه در زمان طلاق است.
بر اساس ماده 1109 قانون مدنی نحوه پرداخت نفقه در زمان طلاق رجعی که مدت زمان 3 ماه و 10 روز می باشد بدین شکل است که زوج در این مدت باید به زوجه نفقه پرداخت کند. اما در طلاق بائن و با فسخ نکاح زوجه مستحق دریافت نفقه از طرف زوج نمی باشد.
نحوه پرداخت در زمان وفات
بر اساس اصلاحیه ماده قانون مدنی سال 1381، در صورتی که مرد فوت کند، اشخاصی که متقبل پرداخت نفقه از طرف وی شده اند می بایست اقدام به پرداخت آن نمایند.
نحوه پرداخت در زمان عقد (قبل از ازدواج)
در شرایطی که زوجه آمادگی خود را برای آغاز زندگی زناشویی اعلام نماید اما به هر دلیل مرد از این کار سر باز زند، زوج مکلف به پرداخت نفقه خواهد بود.
در چنین شرایطی زوجه می بایست ابتدا به مراکز قضایی مراجعه نموده و در ادامه باید بتواند ادعای خود را به اثبات برساند.
در این مقاله سعی بر این بود در مورد نفقه و همچنین موضوعات پیرامون آن صحبت شود تا مخاطبین و بویژه زوجین اطلاعات کافی در مورد این موضوع داشته باشند. در صورتی که همچنان سوالی در مورد این موضوع و موضوعاتی از این دست در ذهن دارید و یا نیاز به اخذ اطلاعات و راهکار دارید می توانید جهت اخذ مشاوره رایگان با وکیل متخصص خانواده ( وکیل طلاق در تهران ) با ما در تماس باشید….