ممانعت از حق چیست؟

در این مقاله کارشناسان و کلای گروه وکلای پرس به صورت کاملا مختصر به موضوع مهمی با عناون دعاوی ممانعت از حق خواهیم پرداخت

دعوای ممانعت از حق چیست؟

این دعوا جایی است که طبق ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی فردی مانع از استفاده دیگری می شود از حق انتفاع و یا حق ارتفاقی که در ملکی دارد.

حق انتفاع به چه معنی است؟

یعنی حق نفع بردن و حق استفاده از مالی که متعلق به شخص نیست.
برای مثال ما از ملک خود حق داریم استفاده کنیم یا از ملکی که اجاره کرده ایم حق انتفاع و استفاده داریم و…
حق ارتفاق یعنی حق کسی که مالک یک ملک است و به تبع این مالکیت ملک می تواند از ملک دیگر استفاده کند. برای مثال وقتی ما مالک خانه ای هستیم و بخواهیم ماشین خود را پارک کنیم

دعوای رفع ممانعت از حق در قانون آیین دادرسی مدنی تحت عنوان دعوای سه گانه تصرف بررسی شده است.

۱. دعوای (رفع) تصرف عدوانی
۲. دعوای (رفع) ممانعت از حق
۳. دعوای (رفع) مزاحمت

در ضمن این دعاوی و حتی دعوای ممانعت از حق جنبه کیفری خواهد داشت.

در ویدیو زیر که توسط کارشناسان وکیل پرس تهیه شده به سوال : “فرض کنید می خواهید وارد آپارتمان خود می شوید، و نمی توانید ورود کنید چه کار کنید؟” اشاره شده است پس با ما همراه باشید

متن ویدیو :

“تصور کنید وارد منزلتان می شوید ولی به محض استفاده از کلید، متوجه می شوید که قفل باز نمی شود آیا زمان ورود به پارکینگ ریموت شما کار نمی کند به این دلیل که قبلاً تعویض شده است حتی می توانید تصور کنید زمانی که می خواهید به خانه وارد شوید شخصی مانع از ورود شما به خانه خودتان می شود در علم حقوق به این موضوع “ممانعت از حق” گفته می شود در این مقاله همراه ما باشید تا به سوالات پیچیده شما جوابی ساده بدهیم اگر بخواهید برای این مشکل پاسخی پیدا کنید در ابتدا نیازمند سند مالکیت مکان خود می باشید با همراه داشتن سند می‌توانید به دادگاه بروید و با عنوان رفع مزاحمت و دعوای رفع ممانعت از حق شکایت نامه خود را تنظیم کنیم پس از ثبت شکایت شما قاضی دستور موقت صادر می کند تا از ضرر و زیان شما بیشتر جلوگیری کند”

همان گونه که در کلیپ بالا ملاحظه نمودیم وقتی ما صحبت از دعوی ممانعت از حق می کنیم و از دادگاه صالح تقاضا داریم ممانعت ایجاد شده برای ما رفع کند منظورمان از این حق، حق ارتفاقی بوده که ما به موجب قانون یا قرارداد، در ملکی که مالکیت آن متعلق به دیگری بوده داشته ایم و این حق زائل نشده مگر آنکه صاحب مال از اذن خود رجوع کند و این حق را از ما سلب کند

حق ارتفاقی که راجع به آن صحبت می کنیم ممکن است سه منشا داشته باشد

1. منشا قانونی : در اینجا قانون منشا ایجاد کننده این حق به صورت قهری برای شخص دارنده بوده است
2. منشا قراردادی: در اینجا وجود قراردادی موجب ایجاد شدن این حق بوده و صاحب مال به موجب آن اجازه بهره برداری این حق را به شخص دارنده داده است
3. منشا قانونی و قراردادی نبوده و صرفا ناشی از اذن بوده است : اما در اینجا بدون آنکه حکم قانونی یا قراردادی بوده باشد اذن صاحب مال وجود آورنده این حق قانونی بوده است

جز فرض سوم که ناشی از اذن بوده و اختیار اسقاط کردن حق به صاحب مال داده شده، حق ارتفاق حقی دائمی برای شخص دارنده بوده و کسی حق ممانعت کردن از آن را نداشته است

تا حدودی با این حق آشنا شدیم اکنون به این موضوع بپردازیم که اگر صاحب مال مانع استفاده ما از این حق قانونی در ملک خویش شد ما باید چکونه درصدد اثبات و گرفتن این حق برآییم؟
در ابتدای این امر باید بیان داریم که برای اثبات این امر نیازی بر ارائه سند مالکیت برای احراز حق قانونی نبوده و سبق تصرفات شخص دارنده مثبت این امر بوده است هرچند این الزام برای شخص دارنده حق عینیه به موجب بند 7 ماده 103 آیین نامه اسناد و املاک به منظور مشخص نمودن تحدید حدود ملک به گرفتن سند مالکیت و ثبت حق ارتفاقی وجود داشته است اما اگر این اقدام صورت نگرفت شخص مدعی دارنده حق ارتفاق برای اثبات حق خود با طرح دعوی تحت عنوان رفع ممانعت از حق به طرفیت مالک ملک در دادگاه محل وقوع ملک اقامه دعوی بنمایید.

موارد اثبات داشتن حق ارتفاق توسط دارنده حق

در اینجا اگر ما روند قانونی که قانون ثبت راجع به صاحبین حق ارتفاق بیان داشته را انجام داده باشیم،مسلما در جهت اثبات داشتن این حق مشکلی نداشته و با ارائه سندی که بیانگر داشتن این حق بوده درصدد اثبات این موضوع می توانیم باشیم
در فرض دیگری که این حق برحسب منعقد شدن قراردادی مکتوب فی مابین ما و صاحب مال به وجود آمده ما می توانیم با ارائه دادن آن که مثبت ادعای ما بوده برآییم
اما در فرضی که این حق با توجه به وضعیت ملک برای شخص دارنده به وجود آمده باشد از آنجایی منشا ایجاد این حق به صورت ارادی نبوده و به صورت قهری برای دارنده آن به وجود آمده است لذا همان سبق تصرف شخص دارنده برای احراز داشتن حقش در ملک صاحب مال کافی بوده و نیازی به ارائه ادله قانونی به دادگاه نیست

برخی از سوالات متداول درخصوص ممانعت از حق چیست :

چنانچه منشا ایجاد حق ارتفاق برای شخص دارنده ناشی از قانون و قرارداد نبوده باشد، شخص دارنده باید چگونه در صدد احراز حق قانونی خود برآید؟

در اینجا دارنده باید سبق تصرفی که در سابق برحسب اذن صاحب مال برای او به وجود آمده و به او حق داشتن حقی را در موعد زمان طولانی به او داده است را اثبات بنماید

آیا صاحب مال می تواند دارنده را از حق بهره برداری از حق ارتفاقش در ملک خویش منع نماید؟

چنانچه منشا به وجود آمدن این حق ناشی از اراده نبوده باشد و به صورت قهری برای شخص دارنده به وجود آمده باشد این حق قابل اسقاط نبوده و چنانچه منشا آن ناشی از قرارداد بوده باشد با منقضی شدن موعد قرارداد این حق زایل می شود

برای اخذ مشاوره حقوقی، صفحه اینستاگرام وکیل پرس را دنبال کنید