سهام عدالت چیست؟ | ثبت نام سهام عدالت، فروش و آزادسازی

سهام عدالت ، جزو یکی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر با توجه به اینکه بورس بسیار در صدر توجهات قشر زیادی از مردم قرار گرفته است، در مورد نحوه فروش سهام عدالت، ارزش روز سهام عدالت، آزادسازی سهام عدالت، سامانه فروش سهام عدالت، ثبت نام افراد جامانده سهام عدالت و … در ذهن مردم سوالات زیادی وجود دارد. در این مقاله سعی کرده ایم به بخشی از مهمترین و پرتکرار ترین آنها پاسخ دهیم.

گروه وکلای وکیل پرس، با کادر مجرب و متشکل از وکلای پایه یک دادگستری، به شما پیشنهاد می دهد که اگر در هر زمینه حقوقی نیاز به مشاوره حقوقی آنلاین، تلفنی و … داشتید در اسرع وقت تماس حاصل نمایید.

سهام عدالت چیست؟

در زمان دولت هشتم یک آیین نامه با عنوان افزایش ثروت خانواده های ایرانی صادر گردید و در سال 1385 هنگامی که دولت نهم با ریاست جمهوری دکتر محمود احمدی نژاد روی کار بود، به حدود 49 میلیون نفر از ایرانیان یارانه ای تعلق گرفت که از آن با عنوان سهام عدالت یاد می شد.‌

هدف از این اقدام کمک به بالا بردن سطح رفاه و آسایش مردم از لحاظ اقتصادی بود. در روزهای آغازین طرح سهام عدالت میزان ارزش اوراق بهادار به مبلغ  500 هزار تومان بود و بعد از گذشت مدتی به یک میلیون تومان رسید. اولین قشری که مشمول دریافت سهام عدالت می شدند، مددجویانی بودند که تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی قرار داشتند. افراد بدون شغل و بیکار مانند گارگران فصلی ساختمان نفرات بعدی بودند. سپس دسته ای از مردم مانند زنان سرپرست خانوار، طلاب، خبرنگاران، خادم‌ های مساجد، بازنشسته ها و…که رفاه اجتماعی کمتری داشتند نیز سهام عدالت دریافت کردند.

در جوامع پیشرفته خصوصی سازی باعث شده که نقش دولت در مسائل اقتصادی کمرنگ‌ تر شود.  اما ایران هنوز به آن مرحله نرسیده و قدم اول خصوصی سازی را طبق تفسیر جدیدی از اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلای ایران، با دادن سهام عدالت به مردم برداشت. این سهام شامل سهم‌های معادن، کارخانه های خودروسازی، بانک ها، شرکت های کشتیرانی، شرکت های هواپیمایی، شرکت سایپا، شرکت ایران خودرو،بیمه، مخابرات، نیروگاه های پتروشیمی، پالایشگاه های نفت و گاز بود.

شرکت های فرابورسی، کارخانه ها و شرکت های دولتی سود سهام عدالت را به حساب مردم که دیگر جزء سهامداران به شمار می رفتند، واریز می کردند. این روند تا سال 1388 ادامه یافت اما در سال 1399 به دستور آیت الله خامنه ای رهبر کشور و آقای حسن روحانی رئیس جمهور، این امکان برای مردم فراهم شد تا با فروش سهام عدالت خود و آزاد سازی آن وارد بازار بورس شوند. به اعتقاد مقامات عالی کشور قرار دادن پول سهام عدالت در بورس سود بیشتری نصیب مردم می‌ کند.

ثبت نام سهام عدالت چگونه انجام می شود؟

برای ثبت نام سهام عدالت ابتدا باید با یکی از مرورگرهای وب مانند گوگل کروم، کرومیوم یا فایر فاکس وارد آدرس سامانه سهام عدالت شوید. سپس تمام مطالبی که توسط این سامانه در اختیار کاربران قرار گرفته شده را با دقت و حوصله مطالعه کنید. پس از اتمام مطالعه گزینه مطالب فوق را مطالعه کرده و می پذیرم را تیک بزنید و روی آن کلیک کنید.

در مرحله بعدی کادر سفیدی به نمایش در می آید که باید شماره ملی خود را در آن درج نمایید. اگر اعداد شماره ملی با صفر شروع شده حتما شماره ده رقمی را همراه با صفر های اول آن و بدون گذاشتن خط تیره وارد نمایید. در کادر سمت چپ نیز باید کد امنیتی را به دقت وارد کرده و روی گزینه ادامه کلیک کنید.

پس از پشت سر گذاشتن این مراحل پیام هایی را از سامانه سهام عدالت دریافت می کنید که به شما اطلاع می دهد که مشمول گرفتن سهام عدالت هستید یا نه. اگر پیام حاوی این بود که شما جزء افرادی نیستید که سهام عدالت دارند، می توانید از سامانه خارج شوید. اما اگر جزء مشمولان سهام عدالت بودید با کلیک روی گزینه ادامه به مرحله بعد وارد شوید.

در مراحل بعدی اطلاعات شخصی از شما درخواست می شود، با تکمیل کردن و درج اطلاعات شخصی خود در محل خواسته شده، باز هم روی گزینه ادامه کلیک کنید و وارد مرحله بعد شوید. در هنگام وارد کردن مشخصات فردی خود دقت کنید زیرا اگر هنگام ثبت اطلاعات بیشتر از سه بار اشتباه رخ دهد، سیستم سامانه سهام عدالت به مدت سه روز برای شما مسدود خواهد شد و تا 72 ساعت اجازه ورود به این سامانه را نخواهید داشت. بنابراین پس از تکمیل مشخصات به خوبی آن را بازبینی کنید و در صورت وجود اشکال یا غلط املایی آن را تصحیح کرده و روی گزینه ادامه کلیک کنید.

پس از وارد شدن به مرحله بعدی صورت حساب تسویه اقساط سهام عدالت یا صورت وضعیت دارایی که به کد ملی شما تعلق دارد، به نمایش در می آید. در مرحله بعد صفحه ای شامل ارزش اولیه سهام مختص به صورت حساب شما مندرج شده است. سامانه سهام عدالت بازه ای را مشخص می کند که مبلغ ارزش سهام خود را باید در آن بازه وارد نمایید. این عدد باید با اعداد انگلیسی وارد شوند. مرحله پایانی ثبت نام سهام عدالت به نمایش درآمدن قبض پرداخت است. برای پرداخت این قبض باید به شعب بانک ملی مراجعه کنید.

شرایط سنی ثبت نام سهام عدالت

به گفته مشاور رئیس کل سازمان خصوصی سازی هیچ شرط سنی برای ثبت نام سهام عدالت وجود ندارد و تمام افرادی که مشمول گرفتن سهام عدالت شده اند، می توانند در سامانه ثبت نام کنند. برای افراد زیر پنج سال باید حساب جداگانه ای باز کنید و شماره حساب شبای مخصوص آن ها را در سیستم سامانه ثبت نمایید.

آزاد سازی سهام عدالت یعنی چه؟

 در تاریخ نه اردیبهشت سال 1399 و پس از سیزده سال، دولت سهام عدالت را آزاد کرد. این سهام بعد از دو مرحله وارد مرحله نهایی شد و مردم باید انتخاب می کردند که سهام خود را بفروشند یا نه.  نگهداشتن یا فروش سهام عدالت به عواملی مانند ریسک پذیری، علاقه فرد به سرمایه گذاری بلند مدت، میزان احتیاج فرد به پول و… بستگی دارد.

تاریخ دهم خرداد 99 اولین روزی بود که افراد می توانستند سهام خود پس از آزاد سازی بفروشند. اگر کسی بعد از آزاد سازی سهام عدالت آن را برای خود نگه دارد باید خودش به مدیریت و سرمایه گذاری آن در بورس بپردازد. افرادی که اقدام به آزاد سازی سهام عدالت نکرده باشند، در واقع مانند سابق به دولت این اجازه را می دهند که با سهام آن ها به انجام معاملات بورسی بپردازد و سود حاصل را به صورت سالیانه به حساب آن ها واریز کند. دولت سهام عدالت هر فرد را در اختیار شرکت های سرمایه گذاری استان محل زندگی اش قرار می دهد. در بخش بعدی راجع به روش های فروش سهام عدالت نکاتی را ذکر خواهیم کرد.

فروش سهام عدالت

مشمولان برای فروش سهام عدالت خود باید وارد سایت سامانه سهام عدالت شوند و نوع مالکیت خود را انتخاب کنند. پس از انجام این کار تا یک ماه فرصت هست تا تکلیف سهام خود را مشخص کنند. برای فروش سهام عدالت باید از دو روش مستقیم و غیر مستقیم استفاده شود. هر فرد فرصت داشت که قبل از فروش به شرایط اقتصادی خود توجه کند و تصمیم بگیرد که سهام خود را بفروشد یا بدون فروش سهام از سود ماهانه برخوردار باشد.

فروش سهام عدالت با استفاده از روش غیر مستقیم

 افرادی که روش غیر مستقیم را برای فروش سهام عدالت خود انتخاب کردند، باید به این نکته توجه می کردند که روش مستقیم و روش غیر مستقیم یک تفاوت اساسی با هم دارند. در روش غیر مستقیم فقط سهام یک شرکت دریافت می شود و برای فروش سهام عدالت نیز فقط سهام آن شرکت فروخته می شود. تا تاریخ 29 خرداد امکان فروش سهام از طریق روش غیر مستقیم وجود نداشت.

بعد از این تاریخ شرکت های سرمایه گذاری در استان های مختلف در بورس به ثبت رسیده و از طریق بورس به فروش می رسیدند. فروش سهام عدالت افراد زیر هجده سال، باید توسط ولی یا قیم قانونی او انجام شود. برای این کار هم ولی یا قیم و هم فرد زیر هجده سال باید در سجام ثبت نام کنند و احراز هویت نمایند. برای وارد کردن شماره تلفن نیز شماره ولی یا قیم کفایت می کند. زیرا طبق تاریخ تولد مشخص است که افراد زیر هجده سال شماره تلفنی به نام خود ندارند.

فروش سهام عدالت با استفاده از روش مستقیم

کسانی که تا قبل از تاریخ 15 خرداد 99 برای فروش سهام عدالت خود از روش مستقیم استفاده کردند، می توانند از طریق بانک ها و کارگزاری ها سهام عدالت خود را به فروش برسانند. فروش سهام عدالت در بانک ها به این صورت است که فرد باید به بانکی مراجعه کند که سود سهام عدالتش به شماره حساب او در همان بانک واریز می شده است. پس از دریافت فرم در خواست فروش سی درصدی، آن را امضا کرده و به بانک تحویل دهد‌.

نکته مثبت روش مستقیم این است که دیگر نیازی به ثبت نام سجام و ارائه کد بورسی نیست. نکته منفی آن نیز انتخاب نکردن سهام فروشی است. امکان استفاده از روش مستقیم فروش سهام عدالت فقط تا سیزدهم خرداد وجود داشت. پس از فروش سهام عدالت توسط بانک مربوطه، پول آن به حساب افراد واریز شد.‌

بعضی از افراد فرصت فروش سهام عدالت از طریق بانک را تا تاریخ سیزده خرداد از دست دادند. اما برای آن ها راه دیگری وجود داشت. برای فروش 30 درصد از سهام عدالت می توان به کارگزاری ها مراجعه کرد. برای این کار ابتدا باید در سامانه سجام ثبت نام کنید و سپس احراز هویت انجام دهید.

 مراحل احراز هویت غیر حضوری در کارگزاری سجام

برای احراز هویت در کارگزاری سجام باید شماره تلفن همراه به نام متقاضی باشد. اگر شماره شما تغییر کرده و دیگر مالک شماره قبلی خود نیستید با مراجعه به سامانه سهام عدالت، شماره تلفن همراه را ویرایش نمایید. اگر فرصت ویرایش شماره یا تهیه شماره جدید را ندارید، با کارگزاری سجام تماس بگیرید و به صورت حضوری به دفتر کارگزاری مراجعه کنید و فروش سهام خود را انجام دهید.

مراجعه حضوری به دفتر کارگزاری فقط مختص کسانیست که شماره همراه به نام آن ها نیست. به دلیل قوانین موجود در فروش سهام عدالت، متقاضی نمی تواند به طور مستقیم سهان خود را در بورس بفروشد. به همین دلیل از یک کارگزاری به عنوان نماینده فروش کمک می گیرید. کارگزاری به نمایندگی از متقاضیان خود در زمانی که پیشاپیش توسط بورس اعلام می شود، سهام عدالت را می فروشد.

بعد از انتخاب کارگزاری مورد نظر، سهامی که قصد فروش آن را دارید، انتخاب می کنید. این کار در صفحه شخصی که لیست تمام سهام عدالت به نمایش در آمده، انجام می شود. پس از انتخاب سهم های فروشی، در پایان گزینه تایید را بزنید.

سود سهام عدالت

پس از آزاد سازی سهام عدالت، نحوه پرداخت سود به مشمولان این سهام تغییر کرد. کسانی که روش مستقیم یا غیر مستقیم را برای مدیریت و سرمایه گذاری سهام عدالت خود انتخاب کردند، با استفاده از دو روش متفاوت سود خود را دریافت می نمایند. ثبت نام سهام عدالت در سال 1388 بعد از چند سال به اتمام رسید.

از آن تاریخ به بعد تاکنون سه دوره سود به مشمولان پرداخت شده است. در دوره اول در سال 1395 برای هر سهم یک میلیون تومانی، 150 هزار تومان سود پرداخت شد. در دوره دوم درسال 1396 به هر سهم 175  هزار تومان و در دوره سوم در سال 1397 نیز به هر سهم 205 هزار تومان پرداخت گردید. در مجموع در سه دوره مبلغ سود پرداختی به مشمولان سهام عدالت در سراسر ایران  معادل 12 هزار میلیارد تومان بوده است.

5 میلیون نفر از دارندگان سهام عدالت به دلیل عدم ارائه شماره شبای حساب بانکی به سامانه سهام عدالت، از گرفتن سود سهام خود محروم شدند. همانطور که گفتیم روند پرداخت سود در سال 1398 به خاطر آزاد سازی سهام عدالت، تغییر کرد.‌ برای افرادی که روش مستقیم انتخاب آن ها بوده، سود سهام عدالت به حساب شخصی واریز می شود. و برای افرادی که روش غیر مستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده اند، پول سود سهام به حساب شرکت سرمایه گذاری استان واریز می شود.‌

فعلا میزان مبلغ سود سهام عدالت پس از آزاد سازی مشخص نیست. زیرا عده زیادی 30 درصد از سهام خود ره به فروش رسانده اند.

استعلام دارایی سهام عدالت

قبل از اینکه سامانه استعلام دارایی سهام عدالت طراحی شود، کسی از ارزش واقعی سهام خود اطلاع نداشت و هر مبلغی که گفته می شد فقط یک سری حدس و گمان بود. پس از راه اندازی سایت استعلام دارایی سهام عدالت، ارزش واقعی آن در بازار سرمایه مشخص شد.‌

سهامداران می توانند با مراجعه به سامانه و وارد کرد شماره ملی دارایی خود را استعلام کنند.‌ ناگفته نماند که ارزش سهم افراد با هم تفاوت دارد و قیمت سهم های مختلف در بازار یکی نیست. در بخش بعدی مراحل استعلام دارایی سهام عدالت با کدملی را توضیح خواهیم داد.

استعلام دارایی سهام عدالت با کد ملی

ابتدا با یکی از مرورگرهای وب به سایت سهام عدالت وارد شوید.‌ پس از وارد شدن به این صفحه گزینه ای با عنوان مشاهده دارایی سهام عدالت مواجه خواهید شد. متنی را که به نمایش درآمده به دقت مطالعه کنید و در پایان روی متوجه شدم کلیک نمایید.

مرحله بعدی وارد کردن کد ملی در قسمت تعیین شده است. پس از تایپ شماره ملی با اعداد لاتین باید گزینه دریافت پیامک اعتبار سنجی را فعال نمایید. پس از این مرحله یک کد امنیتی به نمایش در خواهد آمد که با دقت به حروف بزرگ و کوچک و اعداد آن را در جای خود وارد کرده و تایید کنید.

پس از دو دقیقه کد فعال سازی به شماره موبایل شما پیامک می شود.‌ کد را در جای خودش درج کنید و روی گزینه ورود کلیک نمایید. در مرحله بعدی وارد صفحه ای تحت عنوان استعلام دارایی سهام عدالت خواهید شد و قیمت سهام خود را مشاهده خواهید کرد.‌ لازم به ذکر است ارزش سهام به صورت روزانه در حال نوسان است و ممکن بعضی از روزها نسبت به روزهای دیگر کمتر یا بیشتر باشد. در هنگام فروش سهام خود حتما ارزش روز سهم ها را در نظر داشته باشید.

برای مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری، با گروه وکلای وکیل پرس تماس بگیرید.