آیا برای قصاص قاتل باید دیه داد؟

قصاص حق قانونی اولیاء دم است و آنان برای اعمال این حق نیازی نیست که دیه اعدام قاتل را بپردازند اما قانون گذار در شرایطی از این اصل عدول کرده و اعلام می دارد در مواردی برای اینکه اجرای قصاص انجام شود در بدوا امر خانواده مقتول باید دیه جانی را بپردازند در غیر این صورت با ضمانت اجرا قانونی که تحمل مجازات حبس تعزیری است محکوم خواهند شد اما این استثنات شامل چه مواردی است موضوعی است که قرار است در این مقاله با عنوان ” آیا برای قصاص قاتل باید دیه داد؟ ” به آن بپردازیم

نحوه محاسبه تفاضل دیه

در مواردی اجرای قصاص نیازمند پرداخت تفاضل دیه از طرف خانواده مقتول است به بیان دیگر اگر اولیاء دم بخواهند از حق قصاص خود استفاده نمایند می بایست پیش از اجرای قصاص مابه التفاوت آن را ( میانگین حداقل و حداکثر دیه قاتل و مقتول است به خانواده قاتل بپردازد ) در غیر این صورت علاوه بر الزام به پرداخت به ضمانت اجرای قانونی که در ماده 612 قانون تعزیرات که تحمل مجازات حبس تعزیری است محکوم می شود.

اولین مورد استثنا ماده 382 قانون مجازات است که بیان می دارد:

هرگاه زن مسلمانی عمدا کشته شود حق قصاص ثابت است لکن اگر قاتل مرد مسلمان باشد ولی دم باید پیش از قصاص، نصف دیه کامل را به او بپردازد و اگر قاتل غیر مسلمان باشد بدون پرداخت چیزی قصاص می شود. در قصاص مرد غیر مسلمان به سبب قتل زن غیر مسلمان، پرداخت مابه التفاوت دیه آنها لازم است.

تفاضل دیه در مواردی که قاتل متعدد و مقتول واحد باشد

ماده 373 قانون مجازات بیان می دارد که:

در موارد شرکت در جنایت عمدی، حسب مورد، مجنی علیه یا ولی دم می تواند یکی از شرکا در جنایت عمدی را قصاص کند و دیگران باید بلافاصله سهم خود از دیه را به قصاص شونده بپردازند و یا اینکه اگر می خواهد همه شرکا یا بیش از یکی از آنها را قصاص کند مشروط بر این است که دیه مازاد بر جنایت پدید آمده را پیش از قصاص، به قصاص شوندگان بپردازد. به عنوان در جایی که چند قاتل مرتکب قتل یک مرد شوند در اینجا اگر اولیاء دم بخواهند همه قاتلین را اعدام کند مثلا سه نفر قاتل را می بایست تفاضل دیه نسبت به جنایت پیش آمده را به قصاص شوندگان بپردازند.
در فرضی که برخی از اولیاء دم خواهان قصاص و برخی دیگر خواهان دیه باشند

ماده 423 قانون مجازات:

در هر حق قصاصی، اگر بعضی از صاحبان آن، خواهان دیه باشند یا از قصاص مرتکب گذشت کرده باشند کسی که خواهان قصاص است باید نخست سهم دیه دیگران را در صورت گذشت آنان به مرتکب و در صورت درخواست دیه به خود آنان بپردازد.
در فرضی که دیه جنایت وارده بر مجنی علیه کمتر از دیه آن در مرتکب باشد

ماده 426 قانون مجازات بیان می دارد:

در موارد ثبوت حق قصاص، اگر دیه جنایت وارده بر مجنی علیه کمتر از دیه آن در مر تکب باشد صاحبان حق قصاص در صورتی می توانند قصاص را اجرا کنند که نخست فاضل دیه را به او بپردازند و بدون پرداخت آن اجرای قصاص جایز نیست
اگر اولیاء دم تمکن مالی برای پرداخت تفاضل دیه را نداشته باشند؟!

ماده 428 قانون مجازات بیان می دارد:

در مواردی که جنایت، نظم و امنیت عمومی را برهم زند یا احساسات عمومی را جریحه دار کند و مصلحت در اجرای قصاص باشد لکن خواهان قصاص تمکن از پرداخت فاضل دیه یا سهم دیگر صاحبان حق قصاص را نداشته باشد، با درخواست دادستان و تایید رئیس قوه قضاییه، مقدار مذکور از بیت المال پرداخت می شود.

تماس با وکیل قصاص متخصص در تهران

برخی از سوالات متداول در حوزه ” آیا برای قصاص قاتل باید دیه داد؟ “

در صورتی که قصاص شونده فاضل دیه را دریافت کرده و قصاص قاتل صورت نگیرد تکلیف چیست؟

در اینجا چون قصاص صورت نگرفته فاضل دیه باید برگردانده شود.

 آیا اجرای قصاص منوط به پرداخت دیه از سوی اولیاء دم مقتول است؟

از آنجایی که قصاص حق قانونی اولیاء دم بوده نباید برای اجرای این حق، دیه به اولیاء دم پرداخت شود اما در شرایطی قانون گذار حق قصاص را منوط به پرداخت دیه دانسته که در این مقاله به صورت مفصل آن را مورد بررسی قرار دادیم.

جهت اخذ مشاوره حقوقی با وکیل متخصص قصاص وکیل پرس هم اکنون تماس بگیرید. و یا به صفحه اینستاگرام وکیل پرس دایرکت دهید.

نویسنده خانم آخوندی کارشناس ارشد حقوق موسسه وکیل پرس