هزینه دادرسی چیست؟

هزینه دادرسی چیست و چقدر است؟ در این مقاله به بررسی هزینه های دادرسی در امور کیفری، در دیوان عدالت اداری و دعاوی مالی اشاره شده است. با وکیل پرس (وکیل اعاده دادرسی در تهران) همراه باشید.

به منظور مطرح کردن دعاوی در دادگاه‌ها و مراجعی که به دعاوی رسیدگی می‌کنند و به جهت اینکه شروع به رسیدگی شود، باید هزینه ای تحت عنوان هزینه دادرسی پرداخت شود. در واقع منظور از این هزینه، هزینه‌هایی است که برای صدور حکم یا قرار از طرف خواهان، زمان تقدیم دادخواست باید پرداخت گردد. این هزینه شامل هزینه برگ دادخواست، هزینه انواع مختلف دعاوی،هزینه مربوط به اجرای احکام و همینطور تطبیق اوراق دعوا با اصل آن اوراق است. اگر این هزینه در هنگام تقدیم دادخواست پرداخت نشود دفتر دادگاه اخطار رفع نقص صادر و به خواهان ابلاغ می‌کند.

هزینه دادرسی به عهده کیست؟

پرداخت کننده این هزینه خواهان دعوا است. این امکان برای خواهان وجود دارد که اگر توانایی پرداخت هزینه دادرسی را ندارد دادخواست اعسار ارائه نماید. این دادخواست می‌تواند ضمن دعوای نخستین یا در دادخواست جداگانه مطرح شود. شخصی که دارایی او کفاف پرداخت این هزینه را ندارد معسر محسوب می‌شود. برای اینکه خواهان اعسار خود را ثابت کند باید ادله کافی در این مورد در اختیار دادگاه قرار دهد تا دادگاه نسبت به صحت این ادعا اطمینان پیدا کند.
عادی‌ترین راهی که خواهان می‌تواند برای اثبات ادعای خود از آن استفاده کند، استفاده از شهود است. در این مورد باید حداقل دو نفر از افرادی که نسبت به وضع مالی و اعسار خواهان آگاهی دارند شهادت کتبی بدهند و به دادخواست اعسار ضمیمه شود.
در رابطه با تشریفات رسیدگی به این ادعا باید گفت مدیر دفتر دادگاه از تاریخ وصول این دادخواست ظرف دو روز باید پرونده را به قاضی ارائه دهد. در این مورد اگر قاضی به شهادت نامه اکتفا نکند می‌تواند از مدعی بخواهد شهودش را در دادگاه حاضر نماید. بعد از اینکه در دادگاه ادعای اعسار اثبات شد خواهان به طور موقت از تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دادرسی مربوط به آن دعوا معاف می‌شود. همینطور حق داشتن وکیل معاضدتی دارد و به طور موقت از پرداخت حق الوکاله نیز معاف می‌گردد.

هزینه دادرسی چگونه محاسبه می‌شود؟

در رابطه با نحوه محاسبه هزینه دادرسی باید گفت میزان این هزینه به این مساله که دعوا مالی یا غیر مالی است ارتباط دارد. در ابتدا به مفهوم این دو نوع دعاوی می‌پردازیم. منظور از حق مالی این است که در صورت اجرای آن برای دارنده حق، منفعتی قابل تقویم به پول ایجاد شود. دعاوی غیرمالی شامل مواردی است که حق موضوع دعوا غیرمالی باشد.

در دعاوی غیر مالی این هزینه ثابت است و با توجه به مراجع مختلف اقامه دعوا در میزان این هزینه تفاوتی به وجود نمی‌آید. در رابطه با مصداق‌های دعوای غیر مالی می‌توان به دعوای طلاق، دعوای اثبات زوجیت، دعوای حضانت، دعوای اثبات شناسنامه، دعوای اثبات تابعیت، دعوای تصرف عدوانی، نصب و عزل قیم، تحریر ترکه، صدور حکم حجر، انحصار وراثت، الزام به تمکین، تعدیل اجاره بها، گواهی رشد، دعوای تولیت، دعوای ممانعت از حق، صدور حکم موت فرضی، دعوای استرداد چک، تنفیذ وصیت نامه و… اشاره کرد.

در دعوای مالی به تناسب نوع دعوا هزینه متفاوت خواهد بود و این هزینه در مراحل متفاوت مختلف است. از مصادیق دعوای مالی می‌توان از دعوای مطالبه وجه، دعوای مطالبه مهریه، دعوای اثبات مالکیت، دعوای استرداد جهیزیه، دعوای فسخ قرارداد، دعوای مطالبه سهم الارث، دعوای استرداد وثیقه، دعوای مطالبه وجه چک، دعوای مطالبه منافع، دعوای خلع ید غاصبانه، دعوای اثبات وقفیت، دعوای فک رهن، دعوای ابراء و… نام برد.

همچنین بدانید:

هزینه استرداد جهیزیه!؟

هزینه دادرسی دعاوی مالی

در صورتیکه دعوا در مورد اموال غیرمنقول باشد، هزینه دادرسی بر مبنای ارزش معاملاتی ملک در آن منطقه محاسبه می‌گردد.
زمانیکه دعوا در مورد اموال منقول باشد، جهت محاسبه این هزینه، ملاک تقویم خواسته از طرف خواهان است. در مورد وجه نقد کاملا واضح است که برای
محاسبه این هزینه همان وجه نقد به عنوان ملاک مدنظر قرار می‌گیرد.
مبنای محاسبه هزینه دادرسیدر رابطه با ارز و سکه طلا مبلغ واقعی اعلام شده توسط بانک مرکزی است.

همانطور که گفته شد هزینه دادرسی دعاوی مالی در مراحل مختلف متفاوت است.

• این هزینه در مرحله بدوی تا مبلغ دویست میلیون ریال 2.5 درصد ارزش خواسته و بالاتر از آن 3.5 درصد ارزش خواسته است.

• در مرحله واخواهی و تجدید نظر خواهی این هزینه 4.5 درصد محکوم به است.

•در مرحله اعتراض ثالث، اعاده دادرسی و فرجام خواهی معادل 5.5 درصد ارزش خواسته می‌باشد.

•درصورتیکه در یک دادخواست دعاوی متعدد مطرح شود هزینه دادرسی هر دعوا جداگانه حساب می‌شود و در نهایت خواهان مجموع تمام هزینه‌ها را پرداخت می‌کند.

تعرفه هزینه دادرسی در سال 1400

برای اطلاع از تعرفه‌های سال 1400 به تفکیک به ذکر این هزینه در امور حقوقی، در امور کیفری، در دیوان عدالت اداری، هزینه اجرای احکام مدنی، هزینه رسیدگی به شکایت کیفری چک بلامحل و به حساب مسدود و هزینه رسیدگی در شورای حل اختلاف و… می‌پردازیم.

هزینه دادرسی در امور حقوقی

• بهای اوراق دادخواست و اظهارنامه و برگ اجرائیه دادگاه‌ها و هیات‌های حل اختلاف موضوع قانون کار برای هر برگ 20 هزار ریال• هزینه دادرسیدعاوی مالی در مرحله بدوی تا مبلغ 200 میلیون ریال، دو و نیم درصد ارزش خواسته

• هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی بیش از 200 میلیون ریال، سه و نیم درصد ارزش خواسته

• هزینه دادرسی دعاوی مالی در تجدید نظر و واخواهی، چهار و نیم درصد محکوم به

• هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث، پنج و نیم درصد ارزش خواسته

• هزینه دادرسی در صورتی که قیمت خواسته در دعاوی مالی در موقع تقدیم دادخواست مشخص نباشد، یک میلیون و پانصد هزار تومان

• هزینه دادرسی در دعاوی غیرمالی، درخواست تامین دلیل و تامین خواسته در کلیه مراجع قضایی بسته به نوع دعوی (طبق بخشنامه رئیس قوه قضاییه) از چهارصد هزار ریال تا یک میلیون و هشتصد هزار ریال

• هزینه درخواست تصویر از اوراق پرونده، پنجاه هزار ریال

• هزینه صدور گواهی از دفاتر مراجع قضایی، پنجاه هزار ریال

• هزینه مطابقت رونوشت و تصویر با اصل در هر مورد، سیصد هزار ریال

• هزینه ابلاغ اظهارنامه و واخواست نامه در هر مورد، صد هزار ریال

• هزینه گواهی امضای مترجم توسط دادگستری برای هر مورد، سیصد هزار ریال

• هزینه پلمپ اوراق ترجمه شده توسط مترجم رسمی دادگستری، سیصد هزار ریال

• هزینه پلمپ گواهی صحت ترجمه در هر مورد، سیصد هزار ریال

• هزینه درخواست اجرای ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، سیصد هزار ریال

هزینه دادرسی اجرای احکام مدنی

• هزینه اجرای احکام دعاوی مالی (موضوع بند یک ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی)، پنج درصد محکوم به آن تقویم نشده و هزینه اجرای آراء و تصمیمات مراجع غیر دادگستری(طبق بخشنامه رئیس قوه قضاییه)، از چهارصد هزار ریال تا یک میلیون و هشتصد هزار ریال

• هزینه اجرای احکام دعاوی غیرمالی و احکامی که محکوم به آن تقویم نشده و هزینه اجرای آراء و تصمیمات مراجع غیر دادگستری(طبق بخشنامه رئیس قوه قضاییه)، از چهارصد هزار ریال تا یک میلیون و هشتصد هزار ریال

• هزینه اجرای موقت احکام در کلیه مراجع قضایی، سیصد هزار ریال

• هزینه اعتراض شخص ثالث به اجرای احکام مدنی، دویست هزار ریال

• هزینه اجراء آراء مربوط به خانواده (موضوع صلاحیت دادگاه خانواده) چهارصد هزار ریال

• هزینه اجرای سایر آراء و تصمیمات، یک میلیون تا یک میلیون و هشتصد هزار ریال

هزینه دادرسی دیوان عدالت اداری

• تقدیم دادخواست به شعب دیوان عدالت اداری، دویست هزار ریال

• تقدیم دادخواست به شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری، چهارصد هزار ریال

هزینه دادرسی در امور کیفری

• هزینه تقدیم شکایت کیفری، صد هزار ریال

تذکر: مطابق تبصره 1 ماده 560 قانون آیین دادرسی کیفری، هزینه شکایت افراد ناتوان مالی به تشخیص دادستان از اعتبارات قوه قضاییه پرداخت می‌شود.)

• هزینه دادرسی در مرحله تجدیدنظرخواهی از احکام کیفری، سیصد هزار ریال

• هزینه اعتراض به قرارهای قابل اعتراض دادسرا، دویست هزار ریال

• هزینه اعاده دادرسی کیفری در دیوان عالی کشور، پانصد هزار ریال

• هزینه درخواست اجرای ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، سیصد هزار ریال

• تقدیم شکایت به دادسرای انتظامی قضات، سیصد هزار ریال

• درآمد حاصل از اجرای ماده 230 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، مطابق با ماده قانونی مربوطه

• هزینه صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری نسخه اول، دویست هزار ریال

• هزینه صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری نسخه دوم، صد و پنجاه هزار ریال

هزینه رسیدگی به شکایت کیفری چک بلامحل و به حساب مسدود

• نسبت به مازاد تا ده میلیون ریال، سیصد هزار ریال

• نسبت به مازاد تا صد میلیون ریال، چهارصد هزار ریال

• مازاد برصد میلیون ریال، یک در هزار

هزینه رسیدگی در شورای حل اختلاف

• دعاوی مالی، معادل پنج درصد هزینه دادرسی در محاکم دادگستری

• دعاوی کیفری و غیر مالی، معادل هزینه دادرسی در محاکم دادگستری

• صلح و سازش با تراضی طرفین، رایگان

• تجدیدنظرخواهی از آراء شورای حل اختلاف، برابر هزینه دادرسی مرجع تجدید نظر

جزای نقدی مجازات موضوع تخلفات رانندگی ، بدل از حبس و مجازات جایگزین حبس

• در هر مورد که در قوانین حداکثر مجازات کمتر از نود و یک روز حبس و یا مجازات تعزیری موضوع تخلفات رانندگی یا مجازات جایگزین حبس باشد، از سه میلیون و سیصد تومان تا سی و سه میلیون ریال

• هرگاه حداقل مجازات کمتر از نود و یک روز حبس و حداکثر آن یکسال یا مجازات جایگزین حبس باشد و به اختیار دادگاه جزای نقدی مورد حکم واقع شود، از سی و سه میلیون ریال تا نود و نه میلیون ریال

• هرگاه حداقل مجازات کمتر از نود و یک روز حبس و حداکثر آن بیشتر از یک سال یا مجازات جایگزین حبس باشد و به اختیار دادگاه جزای نقدی مورد حکم واقع شود، از نود و نه میلیون ریال تا نهصد و نود میلیون ریال