سقط جنین عمدی و غیر عمدی | نحوه اثبات و مجازات سقط جنین

امروزه آمار و ارقام تاسف برانگیزی در زمینه سقط جنین به گوش میرسد. حتی وقتی میزان جستجوی کلمات در این رابطه را در موتورهای جستجو بررسی میکنیم، باز هم با موضوعات تاسف بار دیگری روبرو میشویم. موضوع مهم این است که این کار ( سقط جنین ) جدای از اینکه هم شرعی و هم اخلاقی مذموم و ناپسند است، اما در قوانین حقوقی ما، جرم تلقی میشود.

البته در قانون پیش بینی شده که در چه صورت سقط جنین ، قانونی محسوب میشود. در این مطلب سعی داریم تا به موارد مهم و پر سوال در این زمینه از جمله : سقط جنین عمدی ، سقط جنین غیر عمدی ، نگاه قانونی به سقط جنین ، سقط جنین غیر قانونی، سقط جنین توسط طبیب، جرم سقط جنین و …. بپردازیم و بعنوان یک مشاور حقوقی رایگان، اطلاعات مورد نیاز شما را تامین کنیم.

گروه وکلای وکیل پرس با در اختیار داشتن چمعی از بهترین وکیل پزشکی در تهران، آمادگی ارائه مشاوره حقوقی رایگان، تلفنی،آنلاین و مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری را دارد.

از سقط جنین چه می دانید؟

خارج کردن جنین پیش از  اینکه قابلیت حیات بیابد را سقط جنین می گویند. سقط جنین ممکن است عمدی و یا غیر عمدی صورت گیرد. گاهی جنین به صورت طبیعی  و به علت اتفاقاتی خارج از اراده سقط می گردد و گاهی این عمل به صورت کاملا اختیاری رخ می دهد که در بسیاری از بارداری های ناخواسته این اتفاق رخ می دهد.

سقط جنین در ایران از نظر شرعی حرام و از نظر قانونی نیز جرم محسوب می گردد و چنانچه افرادی بدین عمل مبادرت نمایند و یا با متقاضی سقط جنین در جهت نابودی جنین همکاری نمایند از نظر قانون مجرم و به مجازات محکوم می گردند.

سقط جنین در چه صورتی قانونی است؟

سقط جنین در قانون ایران جرم است اما گاهی تحت شرایطی قانون گذار سقط جنین را بلااشکال دانسته است و این امر را در ماده واحده قانون سقط درمانی پیشبینی نموده است. قانون گذار در این ماده واحده چنین مقرر داشته است:

” سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن موجب حرج مادر است و یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد قبل از ولوج روح (چهار ماه) با رضایت زن مجاز میباشد و مجازات و مسؤولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود.متخلفین از اجرای مفاد این قانون به مجازاتهای مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهند شد.”

در این ماده واحده با تجویز سه پزشک متخصص و تاییدیه پزشکی قانونی مجوز سقط جنین در مواردی اعطا شده است. که این موارد عبارتند از :

• جنین عقب افتاده و یا ناقص الخلقه باشد
• تولد جنین برای مادر تهدید جانی داشته باشد.

نکته قابل توجه:

سقط جنین قانونی تنها پیش از ولوج روح جایز است و چنانچه روح در جنین دمیده شود حتی در صورتی که جنین ناقص الخلقه ،عقب افتاده و حتی  دارای خطر جانی برای مادر باشد جایز نمی باشد.

سقط جنین غیر قانونی

سقط جنین چنانچه خارج از ماده واحده سقط درمانی باشد ممنوع است و حتی قانون گذار

در قانون مجازات اسلامی در مواد خاصی انواعی از مصادیق سقط جنین به صورت غیر قانونی را آورده است و آنان را مورد جرم انگاری نیز قرار داده است. این موارد عبارتند از:

•  سقط جنین به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله
• سقط جنین به واسطه فراهم نمودن اسباب سقط جنین برای زن حامله
• سقط جنین توسط طبیب

در ادامه به بررسی هر کدام از مصادیق سقط  جنین غیر قانونی مندرج در قانون مجازات اسلامی و مجازات آنها پرداخته می شود.

سقط جنین به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله

زن حامله در شرایط خاصی قرار دارد و هر گونه ضربه و اذیت و آزاری نسبت به وی می تواند سلامت نوزاد وی را به مخاطره بیندازد.

از این رو قانون گذار جهت حمایت از زن باردار و نوزاد وی  این موضوع را در قانون مورد جرم انگاری قرار داده است و برای فرد خاطی مجازات در نظر گرفته است و در ماده 622 قانون مجازات اسلامی  چنین مقرر داشته است:

“هر کس عالماً عامداً به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله، موجب سقط جنین وی شود، علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب ‌مورد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد. “

در این ماده آنچه حائز اهمیت است این است که فردی که ضربه را وارد کرده است ملتفت باشد که زن باردار است و با این وجود علم به این موضوع ، زن باردار را مورد اذیت و آزار قرار دهد. اما چنانچه به باردار بودن زن آگاه نباشد و چنین اعمالی را انجام دهد و جنین زن باردار سقط گردد مجازات متفاوت می باشد.

اما لازم به ذکر است که…
در صورتیکه جنین زنده متولد شود و قابلیت ادامه حیات را نیز داشته باشد و جنایت پیش از تولد، به نقص یا مرگ او پس از تولد بینجامد و یا اینکه آسیب پیش از تولد سبب گردد که نقص جنین بعد از تولد باقی بماند قصاص ثابت است و اجرا می شود.

سقط جنین به واسطه فراهم نمودن اسباب سقط جنین برای زن حامله

یکی از طرق سقط جنین عمدی فراهم نمودن اسباب سقط جنین برای زن حامله است که ممکن است به میل و اراده خود زن باردار باشد و یا بدون رضایت و حتی ناآگاهی وی نسبت به این موضوع صورت گیرد.

اما آنچه مسلم است سقط جنین به واسطه دادن اسباب سقط جنین به زن حامله چه بدون آگاهی وی و چه با وجود رضایت وی جرم می باشد و قانون گذار این عمل فرد را در ماده 623 قانون مجازات اسلامی  مورد جرم انگاری قرار داده است و برای فرد  خاطی مجازات قرار داده است. قانون گذار در ماده مزبور چنین مقرر داشته است:

” هر کس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط جنین زن گردد به شش ماه تا یک سال حبس محکوم میشود و اگر عالماً و‌عامداً زن حامله‌ای را دلالت به استعمال ادویه یا وسایل دیگری نماید که جنین وی سقط گردد به حبس از سه تا شش ماه محکوم خواهد شد مگر این که‌ ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر میباشد و در هر مورد حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط داده خواهد شد. “

نکته حائز اهمیت:
آنچه در این ماده دارای اهمیت است این است که سقط جنین به وسیله اسباب سقط، حتی در صورت آگاهی زن نیز جرم است  ومشمول مجازات حبس و دیه می گردد.

سقط جنین توسط طبیب

سقط جنین جرم است اما برخی از طبیبان به صورت غیر قانونی اقدام به انجام عمل سقط جنین می نمایند.

قانون گذار این عمل پزشکان را مزموم شمرده است و این امر را مورد جرم انگاری قرار داده است  و برای چنین افرادی مجازات در نظر گرفته است. قانون گذار در ماده 624 قانون مجازات اسلامی در باب سقط جنین غیر قانونی توسط پزشک و ماما و داروفروشان چنین مقرر داشته است:

“اگر طبیب یا ماما یا داروفروش و اشخاصی که به عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا داروفروشی اقدام میکنند وسایل سقط جنین ‌فراهم سازند و یا مباشرت به اسقاط جنین نمایند به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهند شد و حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط صورت‌ خواهد پذیرفت. “

آنچه در این ماده حائز اهمیت است این است که قانون گذار برای عمل غیر قانونی پزشک و ماما و دارو فروش و به طور کلی افرادی که در کادر درمانی هستند و مبادرت به سقط جنین غیر قانونی می نمایند مجازات اشد تری را در نظر گرفته است وآنان را به حبس و دیه محکوم نموده است.

چگونگی اثبات سقط جنین عمدی

برای اینکه جرمی اثبات گردد لازم است که عناصر تشکیل دهنده آن جرم  وجود داشته باشد. عناصر تشکیل دهنده جرم سقط جنین عبارتند از:

• عنصر روانی جرم سقط جنین
• عنصر مادی جرم سقط جنین
• عنصر قانونی جرم سقط جنین

عنصر روانی جرم سقط جنین

عنصر روانی به معنای قصد و هدفی است که هر فردی از انجام عملی دارد. در جرم سقط جنین نیز، علم و آگاهی مجرم از باردار بودن زن و قصد سقط جنین  وی عنصر قانونی این جرم می باشد.

عنصر مادی جرم سقط جنین

عنصر مادی به مجموعه رفتارهایی گفته می شود که  سبب انجام یک جرم می گردد. عنصر مادی در جرم سقط جنین مادی ضربه زدن به زن باردار، خوراندن دارو به وی و یا نشان دادن سایر طرق سقط جنین باشد.

عنصر قانونی جرم سقط جنین 

عنصر قانونی جرم سقط جنین در قانون مجازات اسلامی در مواد 622، 623، 624 قانون مجازات اسلامی مورد جرم انگاری قرار گرفته است. از این رو سقط جنین طبق قانون دارای ضمانت اجرای کیفری می باشد.

در صورتی که هر کدام از این عناصر تشکیل دهنده در جرم سقط جنین در کنار همدیگر وجود داشته باشند، جرم سقط جنین اثبات می گردد و فرد خاطی به مجازات محکوم می شود.

مشاوره با وکیل پزشکی در جرم سقط جنین

جرم سقط جنین از جمله جرایمی است که تعداد وقوع آن کم نیست اما معمولا افراد نمی دانند که با شکایت از مجرم سقط جنین و اثبات این جرم می توانند دیه جنین سقط شده خود را مطالبه نمایند و حتی مجرم را به جزای عمل غیر قانونی خود برسانند.

قانون جهت سقط جنین غیر قانونی مجازات در نظر گرفته است و دیه جنین با توجه به اینکه جنین در چه مرحله ای سقط گردد متفاوت می باشد.

از این رو بهتر است در چنین مواقعی مشاوره با وکیل پزشکی را در اولویت قرار دهید.

ذکر این نکته نیز لازم است که وکیل پزشکی به جز اشراف بر قوانین جزایی و ماده واحده ها و آیین نامه ها و بخشنامه های پزشکی مرتبط ، لازم است که به علوم پزشکی نیز اشراف نسبی داشته باشد، چرا که این امر به وکیل پزشکی در نوشتن یک لایحه جامع و محکمه پسند تا حد بالایی کمک می نماید و رسیدن به نتیجه مطلوب را سهولت می بخشد.

مزیت اخذ مشاوره با وکیل پزشکی وکیل پرس

مشاوره و وکالت در دعاوی پزشکی جزء اموری است که به جز دانش حقوقی به دانش پزشکی نیز نیاز دارد. از این رو کمتر وکلایی هستند که دعاوی پزشکی را قبول می نمایند یا اینکه قادر به اخذ نتیجه مطلوب پس از قبول می گردند.

از این رو گروه وکلای وکیل پرس با حضور گروهی از بهترین وکلای پزشکی متخصص، مشاوران حقوقی، کارشناسان پزشکی، اقدام به قبول دعاوی پزشکی می نمایند و نتیجه همکاری این تیم متخصص اخذ نتیجه مطلوب در دعاوی پزشکی مطروحه می باشد.

از جمله خدمات گروه وکلای وکیل پرس:

•  اخذ مشاوره تلفنی رایگان با وکیل پزشکی
• مشاوره حضوری با وکلای وکیل پرس  و بررسی موردی موضوع پرونده توسط کارشناسان مربوطه
• پرداخت هزینه حق المشاوره با یک وکیل پزشکی متخصص و اخذ مشاوره از جمعی از وکلا و کارشناسان پزشکی
• امکان ارتباط تماس تصویری با وکلای پزشکی وکیل پرس در صورت عدم امکان حضور در مکان موسسه جهت اخذ مشاوره
• بررسی موردی موضوع دعوای پزشکی ارجاعی و تخمین میزان موفقیت پرونده
• قبول وکالت در دعاوی پزشکی و در جریان قرار دادن موکلین از جزء به جزء روند رسیدگی پرونده در مراجع قضایی

برخی سوالات متداول

آیا سقط جنین قصاص دارد؟

خیر، سقط جنین قصاص ندارد و تنها مجازات آن در صورت عمدی بودن حبس و دیه است اما چنانچه به سبب اذیت و آزار زن باردار، وی فوت نماید. فرد خاطی به مجازات قصاص محکوم می گردد. در این باره ماده 306 قانون مجازات اسلامی چنین مقرر داشته است:”جنایت عمدی بر جنین، هرچند پس از حلول روح باشد، موجب قصاص نیست. در این صورت مرتکب علاوه بر پرداخت دیه به مجازات تعزیری مقرر در کتاب پنجم«تعزیرات» محکوم می شود.”

جهت اخذ مشاوره حقوقی تلفنی رایگان با وکیل پزشکی یا وکیل پایه یک دادگستری هم اکنون تماس بگیرید…