جرم تحصیل مال نامشروع

جرم تحصیل مال از طریق نامشروع که در ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری بیان گردیده شده است جرمی بوده که شخص مرتکب با توسل به آن ، قصد تحصیل نمودن مالی را به صورت نامشروع و غیرقانونی داشته است. دامنه این جرم بسیار وسیع بوده و ممکن است در برگیرنده جرائمی از جمله کلاهبرداری ، اختلاس و جرائمی از جمله رشاء و ارتشاء که به تحصیل مال با توسل به روش های متقلبانه و به دست آوردن مالی بدین گونه بوده گاهی خلط پیدا کرده و تفکیک آن بر اینکه جرم رخ داده مشمول کدام یک از این عناوین مجرمانه بوده سخت شود که سعی داریم مرز تفکیکی با توجه به بررسی عناصر جرم مذکور در این مقاله ارائه بدهیم

همان گونه که بیان کردیم در رابطه با این جرم همانند سایر جرائمی که شباهت زیادی با جرم مذکور داشته اند قصد مجرمانه و سو نیت شخص مرتکب جرم، تشکیل دهنده عنصر روانی جرم مذکور بوده است. به بیان دیگر شخص مرتکب با انجام این عمل تصمیم بر آن داشته که مال یا وجهی را از دیگری با توسل به خدعه و تقلب به دست آورد و آن مال را تصاحب کند و اما این عمل شامل چه نوع رفتارهایی بوده تا بتوانیم بگوییم که جرم اتفاق افتاده و شخص مستوجب مجازات بوده است

ماده 2 قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس و کلاهبرداری

هرکس به نحوی از انحا امتیازاتی را که به اشخاص خاص به جهت داشتن شرایط مخصوص تفویض می گردد نظیر جواز صادرات و واردات و آنچه عرفا موافقت اصولی گفته می شود را در معرض خرید و فروش قرار بدهد و یا از آن سواستفاده کند  و یا در توزیع کالاهایی که مقرر بوده طبق ضوابطی توزیع نماید مرتکب تقلب شود و بدین طریق مال و یا وجهی را تحصیل کند که طریق تحصیل آن فاقد مشروعیت قانونی بوده مجرم تلقی شده و به مجازات تعیین شده که راجع به آن تعیین شده محکوم می گردد.

خوب این رفتارهایی که گفتیم مصداقی از جرم تحصیل مال به طریق نامشروع بوده اما قانون گذار به صورت جزئی بر خلاف جرم کلاهبرداری و یا اختلاس که انجام آن را زمانی جرم دانسته که شخص مرتکب کارمند دولتی انجام شده باشد بیان ننموده است و تنها به صورت کلی با ذکر چند مثال به بررسی این جرم پرداخته است .خوب اگر بخواهیم یک مرز تفکیکی بین این جرم با جرایمی که شباهت زیادی با عناصر مجرمانه این جرم داشته بگذاریم باید رفتاری را مصداق آن بدانیم که در حیطه جرم جداگانه که توسط قانون گذار بیان شده و مورد جرم انگاری قرار گرفته است نباشد
بگذارید با یک مثال کمی مفهوم را بازتر کنیم

در قانون ما رفتار دروغ گویی عنصر متقلبانه هیچ جرمی نبوده و در جرمی مانند کلاهبرداری شاید شخص مرتکب متوسل به اعمال متقلبانه می شود که بتواند با واقعی جلوه دادن آن چیزی که در عالم واقع وجود نداشته شخصی را فریب بدهد تا بتواند مالی را از او تحصیل بنماید و در اینجا درست است که شما با درروغ گفتن راجع به چیری که وجود نداشته شخص را فریب می دهد اما این عمل باید به گونه بوده باشد که شخص به این تصور برسد که آن چه شخص کلاهبردار می گوید واقعی بوده و فریب بخورد و مالش را از دست بدهد اما در رابطه با فعل نامشروع عنصر مادی راجع به موضوع جرم و یا مرتکب جرم وجود نداشته و قانون گذار به صورت کلی بیان داشته مالی که به صورت غیر قانونی و از هر طریقی که بتوان آن عمل را مصداقی از رفتار نامشروع قرار داد تحقق یابد می توان آن را مصداق جرم تحصیل مال از طریق نامشروع دانست البته همان گونه که ذکر شد باید مال یا وجهی از شخص فریب خورده تحصیل شود و الا جرمی تحقق نیافته و شخص مستوجب مجازات نبوده است
و اما برویم سراغ بررسی عنصرقانونی و مجازات تعیین شده راجع به شخص مجرم
در اینجا مجازات اعمال شده راجع به شخص مرتکب جرم تحمل مجازات حبس به مدت سه ماه تا دو سال و جزای نقدی معادل دو برابر مال به دست آمده بوده است که البته این ضمانت اجرای کیفری و راجع به جنبه عمومی جرم بوده است و شخص مجرم علاوه بر تحمل این مجازات ملزم به بازگرداندن اصل مال نیز بوده است

همچنین بخوانید:

جرم تخریب زمین کشاورزی چیست؟

برخی از سوالات متداول در خصوص جرم تحصیل مال نامشروع:

آیا اعمال تخفیف و یا تعلیق مجازات نسبت به شخصی که مرتکب جرم تحصیل مال از طریق نامشروع شده است وجود داشته است؟

در صورت وجود داشتن شرایطی که امکان اعمال تخفیف نسبت به اعمال مجازات راجع به شخص مجرم فراهم بوده باشد قاضی مکلف به آن بوده که معاذیر تخفیف دهنده را راجع به او اجرا سازد

اگر شخصی اقدام به تحصیل مال از طریق نامشروع نموده ولی اقدامات مجرمانه او به واسطه عواملی متوقف مانده باشد و او نتواند سو نیت عامدانه خود را که تحصیل مال بوده عملی سازد آیا مستوجب مجازاتی بوده است؟

در اینجا باید بیان داریم که این جرم از جرائم مقید به نتیجه بوده که تحقق نتیجه که همان تحصیل مال بوده در آن شرط بوده است لذا شخص را من باب این رفتارش که مقدمه برای تحقق جرم بوده نمی توانیم مستوجب مجازات جرم تحصیل مال نامشروع دانست

جهت اخذ مشاوره حقوقی جرم تحصیل مال نامشروع هم اکنون تماس بگیرید.

نویسنده: خانم فائزه آخوندی کارشناس ارشد حقوقی وکیل پرس