انتقال منافع مال غیر و مجازات آن-ارکان انتقال ملک غیر

انتقال منافع مال غیر چیست؟ در صورت اطلاع از انتقال منافع مال غیر باید چه کرد؟ مجازات انتقال منافع مال غیر چیست؟ در جامعه امروزی ارتکاب جرم انتقال مال غیر از شایع‌ترین دعاوی ملکی کیفری در دادگاه‌ها بوده که توسط وکیل ملکی پیگیری می‌شود و رو به گسترش است. در این مقاله از وکیل پرس قصد داریم به شرح کامل شرایط تحقق جرم انتقال منافع مال غیر و همچنین قوانین و مقررات مربوط به این جرم و نحوه مجازات مرتکبان آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

انتقال منافع مال غیر به چه معناست؟

مالکیت یک ملک به معنای این است که تمامی حق و حقوق و منافع مال به مالک آن تعلق دارد. در برخی مواقع افرادی بدون اطلاع مالک اقدام به انتقال منافع مال غیر به شخص دیگری می‌کنند که این کار یکی از صورت‌های خاص جرم کلاهبرداری نیز محسوب می‌شود. جرم انتقال مال غیر به طور صریح توسط قانون‌گذار مطرح نشده است اما به جهت تصریح قانون انتقال منافع مال غیر مصوب ۱۳۰۸ کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی عینا یا منفعتا بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند، کلاهبردار محسوب می‌شود.

مجازات انتقال گیرنده و مالک اصلی چیست؟

• مجازات انتقال گیرنده

شخصی که به عنوان خریدار، منافع مال غیر به او منتقل می‌شود، بر اساس قانون مجازات انتقال منافع مال غیر اگر آگاهی داشته باشد که مال غیر است، انتقال گیرنده با سوء نیت شناخته شده و قابل مجازات می‌باشد. البته توجه داشته باشید که باید سوء نیت انتقال گیرنده اثبات شود که اثبات آن بر عهده دادستان شهرستان محل وقوع جرم یا شاکی خصوصی فرد می‌باشد. از طرفی اگر انتقال گیرنده ثابت کند که نسبت به انتقال منافع مال غیر اطلاع و آگاهی نداشته است به عنوان کلاهبردار تعقیب و مجازات نمی‌شود؛ اما باید منافع مال را به مالک اصلی آن برگرداند.

• مجازات مالک اصلی

شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که شخص دیگری بدون اطلاع از مالک اصلی مال، اقدام به انتقال منافع مال غیر کرده است؛ پس چرا برای مالک اصلی مجازات در نظر گرفته شده است؟ بر اساس قانون مجازات انتقال منافع مال غیر مصوب ۱۳۰۸ مسئولیت‌هایی برای مالک در نظر گرفته شده است که اگر به آن ‌ها عمل نکند به عنوان شخص دوم یا معاون در جرم انتقال منافع مال غیر مورد تعقیب و مجازات قرار می‌گیرد.

از جمله مسئولیت‌های مالک اصلی که اگر آن را رعایت نکند مجازات می‌شود می توان به مورد زیر اشاره کرد:

مالک اصلی باید نهایتا ظرف مدت یک ماه، بعد از اینکه از وقوع معامله آگاه شد، اظهارنامه خود را مبنی بر مالکیت خود به اطلاع انتقال گیرنده برساند. در غیر اینصورت به عنوان معاون در جرم تعقیب و مجازات می‌شود. دلیل این امر که توسط قانون‌گذار صادر شده است این است که اگر مالک به انتقال گیرنده اطلاع ندهد که مالک اصلی می‌باشد، فرض بر این است که با انتقال دهنده تبانی کرده‌اند تا از انتقال گیرنده که از موضوع آگاهی نداشته است کلاهبرداری کنند.

جهت مشاوره حقوقی با وکلای وکیل پرس می‌توانید وارد لینک شده و یا با شماره زیر تماس بگیرید. 

ارکان جرم انتقال مال غیر چیست؟

برای اینکه جرمی تحقق یابد وجود سه رکن مادی، معنوی و قانونی ضرورت دارد. در صورت عدم وجود یکی از این ارکان تحقق جرم منتفی خواهد بود. در ادامه هر یک از این ارکان را برای جرم انتقال منافع مال غیر شرح خواهیم داد.

۱- رکن مادی جرم انتقال منافع مال غیر

رکن مادی جرم به معنای قسمتی از جرم است که از لحاظ بیرونی و خارجی ظاهر می‌شود. انتقال مال غیر می‌تواند از طریق فروش، صلح و هبه صورت گیرد. در نتیجه زمانی که فردی ملکی را از نظر حقوقی به شخص دیگری منتقل کند، جرم انتقال منافع مال غیر تحقق یافته است؛ حتی اگر شرایط صحیح معامله مدنی را به دلیل نبود مالک و مالکیت نداشته باشد. در واقع برای تحقق رکن مادی جرم انتقال منافع مال غیر انعقاد قرارداد انتقال شرط است.

۲- رکن معنوی یا روانی جرم انتقال منافع مال غیر

منظور از رکن معنوی یا روانی جرم، نیت فرد مجرم است. به این معنا که فرد مرتکب باید جرم را با قصد مجرمانه انجام داده باشد. رکن روانی شامل دو جزء سوء نیت خاص و عام می‌باشد.

• سوء نیت خاص

در سوء نیت خاص اراده فرد در تحقق جرم اهمیت دارد. بدین معنا که فرد با اراده و خواست خود می‌خواهد نتیجه کارش مجرمانه باشد و قصد ضرر زدن به مالک اصلی را داشته باشد.

• سوء نیت عام

سوء نیت عام همان آگاهی فرد از مجرمانه بودن رفتار و کارش است. در نتیجه اگر شخصی در حالت خواب، هیپنوتیزم یا به طور کلی در حالتی که بر رفتارش کنترل نداشته باشد عملی انجام دهد، فاقد سوء نیت عام است.

۳- رکن قانونی جرم انتقال منافع مال غیر

رکن قانونی بودن جرم به این معناست که قانون‌گذار جرم و نحوه مجازات آن را اعلام کند تا هم از اعمال سلیقه افراد در تبیین و تشریح جرم جلوگیری شود و هم مردم از اعمال و رفتار مجرمانه و مغایر با قانون اطلاع یابند. پس این رکن درباره انتقال منافع مال غیر نیز صادق است. یعنی باید عنوان مجرمانه این کار و مجازات آن توسط قانون‌گذار اعلام شود.

تفاوت انتقال مال غیر و معامله معارض چیست؟

در انتقال منافع مال غیر شخصی مال غیر را انتقال می‌دهد؛ اما در معامله معارض موضوع ماده ۱۱۷ قانون ثبت، کسی نسبت به مال خود معاملات متعدد انجام می‌دهد و اگر معاملات انجام شده معتبر باشد، معامله بعدی او معارض تلقی می‌شود.

علاوه بر آن رای وحدت رویه ۴۳ در آبان ماه سال ۵۱ هیات عمومی دیوان عالی کشور در این رابطه اظهار داشته :« نظر به اینکه شرط تحقق بزه مشمول ماده ۱۱۷ قانون ثبت اسناد و املاک قابلیت تعارض ۲ معامله یا تعهد نسبت به یک ملک است و در نقاطی که ثبت رسمی اسناد مربوط به عقود و معاملات اموال غیرمنقول به موجب بند اول ماده ۴۷ قانون مزبور اجباری باشد، سند عادی راجع به معامله آن اموال طبق ماده ۴۸ قانون در هیچ یک از ادارات و محاکم پذیرفته نشده و تعارض با سند رسمی نخواهد داشت، بنابراین، چنانچه کسی در این قبیل نقاط با وجود اجباری بودن ثبت رسمی اسناد قبلاً معامله‌ای نسبت به مال غیرمنقول به وسیله سند عادی انجام دهد و سپس به موجب سند رسمی معامله‌ای معارض با معامله اول در مورد همان مال واقع سازد، عمل او از مصادیق ماده ۱۱۷ قانون ثبت نخواهد بود، بلکه ممکن است بر فرض احراز سوء نیت با ماده کیفری دیگری قابل انطباق باشد.»

پس نتیجه می‌گیریم در انتقال منافع مال غیر ممکن است انتقال دهنده هیچ مالکیتی نسبت به مال نداشته باشد اما در معامله معارض اینگونه نیست.

قانون مجازات انتقال مال غیر

با توجه به قانون انتقال منافع مال غیر، مجازات فردی که به جرم انتقال مال غیر محکوم می‌شود، ۱ تا ۷ سال حبس و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که برده شده و همچنین استرداد مال می باشد.

در ادامه جزئیات متن قانون انتقال مال غیر را نیز برای شما آورده‌ایم.

‌قانون مجازات درباره انتقال مال غیر مصوب ۵ فروردین ماه ۱۳۰۸

ماده اول

کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند کلاهبردار‌محسوب و مطابق ماده 238 قانون عمومی محکوم می‌شود و همچنین است انتقال‌گیرنده که در حین معامله عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد.

اگر مالک از وقوع معامله مطلع شده و تا یک ماه پس از حصول اطلاع اظهاریه برای ابلاغ به انتقال گیرنده و مطلع کردن او از مالکیت خود به اداره ثبت ‌اسناد یا دفتر بدایت یا صلحیه یا یکی از دوائر دیگر دولتی تسلیم ننماید معاون جرم محسوب خواهد شد. هر یک از دوائر و دفاتر فوق مکلفند در‌مقابل اظهاریه مالک رسید داده و آن را بدون فوت وقت به طرف برسانند.

ماده دوم

نسبت به انتقالاتی که به طریق فوق قبل از اجرای این قانون واقع شده است هر یک از انتقال دهنده، انتقال‌گیرنده یا مالک باید به ترتیب ‌ذیل عمل نمایند. انتقال دهنده مکلف است در ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این قانون یا مالک را وادار به تنفیذ انتقال نموده و یا خسارات وارده بر انتقال‌گیرنده و مالک را ‌جبران کند.

انتقال‌گیرنده‌ای که در حین وقوع انتقال عالم به عدم مالکیت انتقال دهنده بوده مکلف است در ظرف سه ماه مذکور خسارات وارده بر مالک را جبران‌نماید. مالکی که از انتقال مال خود مطلع بوده یا بشود مکلف است در ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این قانون در صورتی که قبل از این قانون مطلع شده باشد و‌ از تاریخ حصول اطلاع در صورتی که بعد از اجرای این قانون مطلع شود انتقال‌گیرنده یا قائم‌ مقام قانونی او را به طریق مذکور در ماده فوق از مالکیت ‌خود مستحضر نماید.

ماده سوم

متخلف از مقررات ماده 2 اگر انتقال دهنده یا انتقال گیرنده باشد کلاهبردار و اگر مالک باشد معاون مجرم محسوب و مطابق مقررات‌ قانون مجازات عمومی محکوم خواهد شد.

ماده چهارم

علاوه بر مجازات مذکور در مواد 1 و 3 مجرم باید مادام که خسارت وارده بر مدعی خصوصی را جبران نکرده است در توقیف بماند.

ماده پنجم

نسبت به انتقالاتی که قبل از اجرای این قانون واقع شده باشد تعقیب جزایی مرتکب منوط به شکایت مدعی خصوصی است لیکن پس ‌از شکایت استرداد آن مانع ازتعقیب نخواهد بود.

ماده ششم

نسبت به انتقالاتی که قبل از این قانون واقع شده هرگاه قبل از شروع به تعقیب جزایی حق دعوی حقوقی مالک یا انتقال‌گیرنده به‌ واسطه مرور زمان یا صدور سند رسمی مالکیت ساقط شده باشد مقررات این قانون مجرا نخواهد بود.

ماده هفتم

مجازات اشخاصی که پس از تاریخ اجرای این قانون به موجب قانون سوم مرداد 1307 راجع به تبانی یا به موجب همین قانون در نتیجه‌ انتقال عین یا منافع اموال غیر منقول و یا در نتیجه تبانی در دعوای مربوطه به عین یا منافع اموال مزبوره حکم محکومیت آنها صادر می‌شود مشمول ‌ماده 45 قانون مجازات عمومی نخواهد بود.

ماده هشتم

کسانی که معاملات تقلبی مذکوره در مواد فوق را به وسیله اسناد رسمی نموده یا بنمایند جاعل در اسناد رسمی محسوب و مطابق‌ قوانین مربوطه به این موضوع مجازات خواهند شد.

ماده نهم

این قانون از اول اردیبهشت ماه 1308 به موقع اجرا گذاشته می‌شود. چون به موجب قانون مصوب 4 آذر ماه 1307 وزیر عدلیه مجاز است کلیه لوایح قانونی راکه به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید پس از تصویب ‌کمیسیون پارلمانی قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آن‌ها در عمل نواقصی را که در ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و قوانین‌ مزبوره را تکمیل نموده ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید. علیهذا (‌قانون مجازات راجع به انتقال منافع مال غیر) مشتمل بر نه ماده که در تاریخ پنجم فروردین ماه یک هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب ‌کمیسیون عدلیه مجلس شورای ملی رسیده قابل اجرا است.

عوامل تشدید و تخفیف در مجازات جرم انتقال منافع مال غیر

با توجه به ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبان کلاهبرداری، موارد زیر از جمله دلایل برای تشدید مجازات این افراد است و مرتکبین را مستحق ۲ تا ۱۰ سال حبس، انفصال ابد از خدمات دولتی، رد مال به مالک اصلی و پرداخت جزای نقدی معادل مال می‌داند.

• مرتکب جرم بر خلاف واقع عنوان دولتی اتخاذ کرده باشد.
• توسط وسایل عمومی و ارتباط جمعی مرتکب جرم شده باشد.
• شخص مرتکب جرم از کارمندان موسسات دولتی یا غیردولتی مثل شهرداری، قوای سه‌گانه یا نیروهای مسلح باشد.

همچنین در تبصره ۱ ماده ۱ قانون ذکر شده، در صورتی که فرد شرایط تخفیف مجازات را داشته باشد به حداقل مجازات( تا ۱ سال حبس) با توجه به نظر قاضی پرونده محکوم می‌شود.

نقش وکیل در پرونده‌های انتقال منافع مال غیر

مشاوره و کمک گرفتن از وکیل ملکی برای پرونده‌های ملکی کیفری همچون انتقال منافع مال غیر ضروری است. زیرا این دست از پرونده‌ها تخصصی بوده و عدم حضور وکیل باعث پیچدگی کار شما خواهد شد. یک وکیل مجرب و متخصص می‌تواند از شما در برابر اتهامات وارده دفاع کرده و باعث سرعت بخشیدن به روند رسیدگی پرونده شما شود.

برخی سوالات متداول چت انلاین سایت وکیل پرس

بنده از سال ۸۹ مغازه ای اجاره کردم و مشغول کار در آن هستم. سال ۹۱ قطعه زمینی از مالک همین مغازه خریداری کردم . در حال حاظر مغازه و زمین جز منابع ملی شده و سند صادر سده به نام منابع طبیعی جمهوری اسلامی ایران

صفحه رسمی اینستاگرام وکیل پرس را دنبال کنید